Dat hoeft ook weer niet al te veel verbazing te wekken. Iran had enige tijd geleden al aangekondigd dat het zich niet aan een deel van de afspraken uit de nucleaire deal zou houden. Daarmee reageert Teheran op het opzeggen van het akkoord door de Verenigde Staten en de aanscherping van de Amerikaanse sancties tegen het land.

Met deze doelbewuste schending van de afspraken wil Iran echter ook Europa onder druk zetten. De Europese partners bij het atoomakkoord moeten er volgens Teheran voor zorgen dat de pijn van de Amerikaanse sancties voor de Iraanse economie op zijn minst wordt verzacht.

Europa heeft daarvoor maar zeer beperkte middelen. Want veel Europese bedrijven die zaken met Iran willen doen, lopen het risico door Amerikaanse sancties te worden getroffen. Desondanks trad afgelopen zaterdag een alternatief betalingssysteem in werking, waarmee directe financiële transacties tussen Iraanse en Europese handelspartners worden vermeden en strafmaatregelen van de Verenigde Staten kunnen worden omzeild.

Dat gaat Teheran echter niet ver genoeg. Europa moet meer doen. Maar wat precies, is zelfs Iran niet duidelijk. Het is ook niet legitiem om van Europa te verwachten dat het de Islamitische Republiek kan vrijwaren van de gevolgen van Amerikaanse sancties. Zeker niet als Iran zelf de afspraken uit het akkoord met voeten treedt.

De Iraanse stappen vormen in dat opzicht een belangrijke test. Niet alleen voor Europa. Maar ook voor Rusland en China, die eveneens nog altijd partij bij de nucleaire deal zijn. Officieel kunnen deze landen dertig dagen na deze Iraanse overtreding de sancties van vóór het akkoord opnieuw instellen. Daartegen is geen veto van de VN-Veiligheidsraad mogelijk.

Of zij dat zullen doen, is nog maar zeer de vraag. Uit Moskou kwam weliswaar enig gesputter over het opvoeren van de Iraanse uraniumverrijking, maar ook begrip voor de reactie van Teheran op de toenemende Amerikaanse druk. Mochten de strafmaatregelen opnieuw van kracht worden, dan lijkt daarmee het atoomakkoord definitief ten einde.

In dat geval is Iran nergens meer aan gebonden en ligt de weg naar de ontwikkeling van kernwapens weer helemaal open. De deal mocht dan in Amerikaanse ogen een slechte zijn, ze heeft er in elk geval mede toe bijgedragen dat Iran vooralsnog geen atoombom bezit. En dat is heel wat waard.