Verhalen genoeg in ”Groene parels in Overijssel”, een boek over de in de negentiende eeuw populaire landschapsparken, waarvan er in deze provincie vele zijn aangelegd. Een echt wandelboek is het daarmee, anders dan de ondertitel suggereert, niet. Wie door dergelijke parken wil wandelen, als ze nog bestaan en als ze al opengesteld zijn, zal ter plekke een route moeten uitkiezen.

We gaan op pad op landgoed De Haere bij Olst, waar de romantisch kronkelende paden en de doorkijkjes op het hoofdgebouw inderdaad nog altijd een parkgevoel geven. Waarbij je als wandelaar zomaar op het verkeerde been gezet wordt door wat je ziet. De ogenschijnlijk bouwvallige middeleeuwse toren op het landgoed blijkt bij nadere beschouwing als ruïne te zijn gebouwd. Zo’n folly, dat hoorde erbij in die tijd.

Vreemder is dat in het boek niet gerept wordt over de functie die De Haere had ten tijde van de Koude Oorlog. Het landgoed was onderdeel van de IJssellinie (1950-1968), die als doel had om een groot deel van Nederland ten oosten van de IJssel onder water te zetten als de Russen zouden komen. Bij Olst zijn de restanten van de stuw die daarvoor gebruikt moest worden nog te zien. Op het landgoed stuit je her en der op de bijbehorende waterinlaten, geschutskoepels en zelfs een militair noodhospitaal.

De Russen wisten er alles van, van die linie, maar in Nederland was het bestaan van deze linie tot 1990 een groot geheim, volgens een informatiebordje. Als je er onverwacht mee wordt geconfronteerd, zet dat je wel aan het denken. Hoe effectief zou het geweest zijn: inundatie? En hoe geheim is geheim, als er bij oefeningen weleens op koeien en mensen werd geschoten? Zo werk je al wandelend aan je eigen verhaal.

Lopen langs de Waterlinie

Het onder water zetten van land heeft in het verleden zijn nut wel bewezen. In het Rampjaar 1672 werd zo het Franse leger op veilige afstand gehouden. In de eeuwen daarna werd water de ruggengraat van het defensiesysteem. Wie het (vernieuwde) Waterliniepad loopt, volgt de contouren van de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Met als ijkpunt onderweg vele, vaak gerestaureerde, forten.

Zandpaden

Wandelaars die van heuvelachtig terrein houden, komen in Nederland al snel op de Veluwezoom uit. Wie weleens wat anders wil dan de (fraaie maar populaire) NS-wandeling door dit gebied zou de nieuwste uitgave in de serie Trage Tochten kunnen overwegen. Een kenmerk van deze wandelingen is dat ze zo veel mogelijk over onverharde paden gaan. Het boekje voor de Veluwezoom biedt vijftien wandelingen met als garantie dat minstens 80 procent ervan uit zandpaden bestaat.

Boekgegevens

Groene parels in Overijssel. Wandelen door lommerrijke landschapsparken, Willemieke Ottens e.a.; uitg. Waanders; 240 blz.; € 24,95

Waterliniepad. Wandelen langs Werelderfgoed, Sietske de Vet en Flip van Doorn; uitg. Stichting Wandelnet; 192 blz.; € 19,45

Wandelen op de Veluwezoom, Rob Wolfs en Rutger Burgers; uitg. Gegarandeerd Onregelmatig; 128 blz.; € 16,95

drieluik

Stappenplan

Wandelen is populair. Een drieluik met praktische insteek over deze populaire hobby. Deel 2.