Het is zoeken. Op de site van de Raad van Kerken worden in totaal 23 plaatsen genoemd waar kerken hun deuren openen tijdens de Kerkennacht. Van sommige plaatsen is echter geen informatie beschikbaar, elders is maar een enkele kerk geopend of is het programma al vroeg in de avond afgelopen. Nijmegen springt eruit met meerdere geopende kerken.

Organisator is Bas Meisters, bestuurslid van de Nijmeegse Raad van Kerken en lector van de oud-katholieke kerk te Nijmegen. „Het mooie van de Kerkennacht is dat je in korte tijd verschillende kerken leert kennen”, zegt Meisters. Hij heeft drie tochten samengesteld: een wandeling door het centrum van de stad met een bezoek aan vier kerken, en twee fietstochten langs respectievelijk vier en vijf kerkgebouwen.

Biechthokjes

De vijfkerkenfietstocht begint op deze prachtige zomeravond om precies half negen bij de negentiende-eeuwse Antonius Abtkerk aan de oostzijde van de stad. Een tiental fietsers, waaronder een gezinnetje, heeft zich verzameld op het plein bij de kerk.

Berry Tijsse Klasen, secretaris van het locatieteam, wijst op de nog intacte biechthokjes en de sierlijke glas-in-loodramen. Daarna neemt hij de aanwezigen mee naar een meer dan levensgroot Christusbeeld aan de wand van de kruiskapel en zegt: „Wie het gezicht bekijkt, ontkomt niet aan het leed dat er vanaf straalt. Jezus is gestorven voor de zonden van de mensheid.”

De Nederlands gereformeerden, die kerken in de Maranathakerk, ontvangen de pelgrims –en mensen uit de wijk– met muziek, eten en drinken. Iedereen is vrij om rond te kijken of te praten met de aanwezige jongeren, onder wie Erik. De stoelen in de lichte kerk staan strak in het gelid. „We zijn een groeiende, jonge kerk”, vertelt tochtgenoot Herma. „De gemiddelde leeftijd ligt onder de dertig jaar. ’s Zondags worden de diensten door 150 tot 175 kerkgangers uit Nijmegen en omgeving bezocht.”

Stilte

In de Dominicuskerk vertelt een amateuriconenschilder over zijn passie. „Het is een vorm van meditatie. Behalve achtergrondmuziek is het tijdens het schilderen stil.” Dat is het zeker tijdens het stiltemoment even later. De bezoekers zitten in een kring met een brandende kaars in het midden en denken na over de vraag: ”Wie ben ik?” Ze sluiten hun ogen en het wordt heel stil. Buiten is het lied van de laatste vogels te horen. Probeer bij je diepste verlangens te komen, krijgen de bezoekers mee.

Het is al schemerig als de groep aankomt bij de kerk van de DoRe-gemeente, een samenwerking van doopsgezinden en remonstranten. Oud-voorzitter Peer Meyboom zegt dat remonstranten en doopsgezinden elkaar vonden in het zelf verantwoordelijk zijn voor hun geloof. Iemand anders vertelt over wat volgens hem onrecht is uit het verleden en haalt er terloops de moord op Johan van Oldenbarnevelt bij. „Jammer genoeg heeft de scriba van de Protestantse Kerk in Nederland geen excuses gemaakt voor wat de remonstranten tijdens de Synode van Dordrecht is aangedaan.”

Luther

Het is elf uur en donker bij aankomst bij de lutherse kerk in het centrum van de stad, waar de terrassen nog vol zitten. Daar verzamelen ook de andere groepen zich. Er is alle tijd om wat te eten, te drinken en na te praten. Een deelnemer is verrast. „Ik heb vaak langs deze kerken gefietst, maar heb ze nog nooit van binnen gezien.”

Ds. Susanne Freytag vertelt over Luther en zijn voorliefde voor de muziek. De deelnemers aan de tocht zingen samen als laatste lied: ”Der Mond is aufgegangen” (De maan is opgegaan), met als slotwoorden: „Verschon uns, Gott, mit Strafen, und lass uns ruhig schlafen! Und unsern kranken Nachbar auch!”

Eerste indruk

De Kerkennacht is een initiatief van de Raad van Kerken in Nederland en wordt om het jaar gehouden. Tijdens de Kerkennacht laten plaatselijke kerken en geloofsgemeenschappen hun kerk en activiteiten daarin zien. De Kerkennacht wordt dit jaar gehouden van 21 tot 23 juni, tijdens de kortste nachten van het jaar. Het thema van de Kerkennacht 2019 is: ”Is dit ook kerk?”

De Kerkennacht is iets anders dan de Kerkproeverij. Bij dat laatste gaat het om het bijwonen van een kerkdienst. Bij de Kerkennacht betreft het een eerste indruk van (het interieur) van de kerk.