Als op een verjaardag een spirograaf uit een speelgoeddoos wordt opgediept, is de belangstelling gewekt. Jong en oud verbazen zich over de kunstwerkjes die op papier verschijnen. Al snel vliegen de meest spontante creaties over tafel. Die blijken nogal ongrijpbaar: een kleine verandering in het tekenpatroon levert heel andere resultaten op. Fascinerend!

De spirograaf heeft redelijk jonge papieren: het speelgoed werd halverwege de vorige eeuw bedacht door een Engelse ingenieur. Hij maakt een aantal ronde schijven met tandwielen die in elkaar grijpen. In de schijven zitten gaatjes, waarin je een potlood of pen kunt steken. Door de tandwielen langs elkaar te bewegen, ontstaan geometrische patronen. Klinkt ingewikkeld? Misschien wel, maar het is heel simpel: elk gaatje levert een ander patroon op. Kinderen kunnen zich dan ook urenlang vermaken met het tekenen van bloemen.

Nadat ik ben thuisgekomen van de verjaardag leert een zoektocht me dat niet alleen kinderen de spirograaf geweldig vinden. Blijkbaar zijn er ook volwassenen die graag geometrische vormen tekenen. Speciaal voor hen ontwikkelde Aaron Bleackley ”Wild Gears 2.0”, dikke tandwielen van acryl. Door de vele vormen en gaatjes kunnen volwassen kinderen naar hartenlust de vreemdste vormen op papier zetten. Wat het hun oplevert? De meest excentrieke creaties – al is ”excentrisch” misschien beter op zijn plaats.

Aan tafel blijkt dat bloemen tekenen geen kinderspel is. Je hebt hoofd en handen hard nodig om weloverwogen en nauwgezet resultaat te oogsten. Gelukkig maakt het resultaat veel goed: de uitgekiende, veelal symmetrische, vormen zijn een lust voor het oog. De vele soorten en maten tandwielen nodigen uit om steeds ingewikkelder kunststukjes te maken.

Waarmee is bewezen dat óók volwassenen zich nog lang kunnen vermaken met uitgekiende, maar simpele tandwielen. En de kinderen? Die vinden het prachtig om hun eigen veldboeket te maken.

Voor- en nadelen

• Uitgekiend ontwerp. De tandwielen van Wild Gears 2.0 zijn uitgebreider dan die van een gemiddelde speelgoedspirograaf. Daardoor zijn veel meer patronen mogelijk.

• Stevig. Een gemiddelde spirograaf is van dun plastic. Het dikke acryl van Wild Gears 2.0 kan tegen een stootje.

+/- Ingewikkeld. De een houdt ervan, de ander helemaal niet: Wild Gears 2.0 is zeker geen ”kleuren voor volwassenen”. Goed resultaat vereist inzicht en rekenwerk.

• Duur. De toegestuurde sets kosten 40 dollar (ca. 35 euro) per stuk. Daarmee zijn ze fors duurder dan een speelgoedset, al is de kwaliteit onvergelijkbaar.

Via AliExpress

Een zoektochtje op internet levert veel verschillende sets op voor kinderen. Ook op AliExpress zijn er tal van sets te koop. Een setje van net 3 euro moet leren of de kwaliteit te vergelijken is met een setje uit de winkel. Nee dus: de tandwielen zijn kleiner en dunner. Het maakt het resultaat niet minder mooi, maar het speelgoed is wel minder duurzaam. Kopen bij een lokale speelgoedwinkel loont (en is ook veel beter voor de lokale ondernemer)!

Op internet

Benieuwd hoe een spirograaf werkt? Een slimme programmeur maakte een website waar je ’m zelf kunt uitproberen. Op https://nathanfriend.io/inspirograph/ vind je de Inspirograph. Je kunt zelf de tandwielen en kleuren selecteren, waardoor je een idee krijgt van alle mogelijkheden. Met de muis beweeg je de tandwielen en teken je dus zelf. Leuk!

Tevreden met het resultaat? Sla het op en print het uit, zodat je het aan iedereen kunt laten zien.

Van lego

Heb je nog een oude doos lego staan? Bouw dan je eigen spirograaf met de tandwielen en blokjes. Het resultaat zal je verbazen! Op https://jkbrickworks.com/simple-drawing-machine/ staat een voorbeeld van een spirograaf, inclusief de benodigde onderdelen. Ook wel prettig: hij tekent automatisch dankzij een motortje. Bovendien kun je ’m met twee potloden tegelijkertijd aan het werk zetten. Zo heb je nog sneller (en met minder hoofdbrekens) prachtig resultaat!