„Kastelen zijn onderdeel van ons erfgoed. Ze staan al honderden jaren op dezelfde plek. En ze hebben nog steeds betekenis voor ons.”

Welk kasteel heeft voor jou een bijzondere betekenis?

„Ik ben geboren in IJsselstein. Daar is nog maar één toren van het vroegere kasteel overgebleven. Ik passeer die bijna iedere dag. Als ik aan mijn geboortegrond denk, denk ik al snel aan die toren. Als ik vertel waar ik vandaan kom, vraag ik: „Ken je de toren misschien?”

Ik groeide op met prachtige verhalen over het kasteel. Niemand weet of ze waar zijn, maar daar gaat het niet om. De kasteelheer van IJsselstein was altijd in oorlog met zijn concurrent in Vianen. Op een dag ontvoerde de kasteelheer van Vianen die uit IJsselstein. De minstreel, Fulco, zou de gekidnapte kasteelheer weer hebben bevrijd. Dit verhaal hoorden we op de basisschool. In de stad staan standbeelden van de minstreel. En we kennen in ons dorp het Fulcotheater.”

Is het hip om aan je vrienden te vertellen wat je doet?

„Over mijn werk ben ik enthousiast. Dat vinden mijn vrienden leuk. Ze hebben er ook wel respect voor dat ik bij de Kastelenstichting een eigen bureau en e-mailadres heb. Als student is dat een voorrecht.”

Wat maakt jou enthousiast over je stageplek?

„Ik mag me bezighouden met het programma Archeotrail. Veel kastelen zijn verdwenen. Wat rest zijn de sporen van de slotgracht in een weiland. Of wat afgebrokkelde muren. Op Tweede Pinksterdag gaan vertellers langs die archeologische plekken en schilderen bezoekers met hun verhalen de kastelen voor ogen. Ik mag dat coördineren.”

Kastelen zijn stenen bouwwerken uit een ver verleden. Waarom zou je daar in 2019 nog mee bezig zijn?

„In en rond kastelen is zoveel gebeurd. Ik vind het heerlijk om te kijken naar iets wat er al zo lang staat. Zo kunnen we onze geschiedenis en cultuur vasthouden. Het is fantastisch om door een kasteel te lopen en leuk om over de geschiedenis van het bouwwerk te leren. Elke vesting heeft een eigen verhaal. Dat is mooi in deze tijd waarin rijtjeshuizen met honderden tegelijkertijd worden gebouwd.”

Ben jij een paar eeuwen te laat geboren?

„Juist niet, want kastelen zijn nu pas echt bijzonder. Omdat ze oud zijn en er niet zoveel meer zijn. Daar komt bij: vroeger was er geen stromend water en geen elektriciteit. En ik ben ontzettend blij dat ik ondanks mijn drukke leven via sociale media contact kan onderhouden met veel mensen. Dat kon vroeger niet.”

Is een kasteelbezoek het ultieme jongerenuitje?

„Het is eens wat anders dan een attractiepark als Walibi of De Efteling. Of een museum, dat vaak volhangt met kunst. In een kasteel kun je de geschiedenis ontdekken. De toren beklimmen, door de kasteeltuin struinen, stenen voelen. Het is zoveel meer dan een verzameling stenen.”

@valentijnas

kunstgeschiedenis | sociale contacten | cursus Italiaans | 19 jaar | erfgoed | Universiteit Utrecht | druk | pasta en pizza

Grote boodschap op het gemak

Voorburcht: Het omgrachte en soms ommuurde voorterrein voor de ophaalbrug over de slotgracht.

Slotgracht: Kastelen die zijn gebouwd op vlak land –zoals in Nederland– zijn altijd omringd door een gracht.

Ringmuur: De verdedigingsmuur rond de hoofdburcht van het kasteel.

Mezekouw: Een uitstekend deel boven het poortgebouw van het kasteel. Vanaf daar stortten de verdedigers stenen of hete pek op de aanvallers die de muur bestormden.

Toren: Op de hoeken van het kasteel bevinden zich vaak uitspringende vierkante of ronde torens. Ze dienen als een verdedigingswerk en uitzichtpunt.

Gemak: Een toilet dat vaak buiten de kasteelmuur hangt.

Bergvrede: Het laatste toevluchtsoord voor verdedigers wanneer de vesting wordt ingenomen.

Donjon: Centrale toren of het hoofdgebouw van het kasteel.

Eén toren staat nog

De toren in IJsselstein maakte deel uit van kasteel IJsselstein. Dat verdedigingswerk is in 1888 afgebroken. De fundamenten van het kasteel zitten nog steeds in de grond. Eén toren werd gespaard. Die staat nog altijd fier overeind.