Zijn website strijdbewijs.nl is inmiddels hét standaardwerk als het gaat om de geallieerde invasie van 6 juni 1944 en alles wat daarna plaatsvond. Ook Jutte voert een strijd… voor de feiten en tegen fictie.

Een lichte paniek kan de argeloze bezoeker van strijdbewijs.nl overvallen. Waar te beginnen? Online staat een ongekende hoeveelheid oorlogsdocumentatie, verhalen, foto’s en persoonlijke belevenissen van vermoedelijk de best geïnformeerde Nederlander als het gaat om operatie Overlord, de invasie van westerse geallieerden in het door Duitsland bezette West-Europa.

De 63-jarige Pieter Jutte uit het Noord-Hollandse Andijk is ongeëvenaard als het gaat om zijn kennis van D-day en het vervolg daarop. Zelfs internationaal vermaarde historici krijgen zo nodig een flinke tik op hun vingers als ze bewijsbaar de mist in gaan. Anthony Beevor bijvoorbeeld. De Britse wetenschapper publiceerde tal van werken over de oorlog. Ook over D-day. Jutte ontdekte in dat boek 135 fouten. „Bij bladzijde 115 ben ik maar gestopt, ik werd er beroerd van. Vermoedelijk heeft Beevor het gebied zelf nooit bezocht, anders had hij kunnen zien dat sommige zaken die hij beschrijft nooit gebeurd kunnen zijn. Al moet ook vermeld worden dat de vertaling zeer veel te wensen overlaat. Zijn boek over de Slag om Arnhem idem. De geschiedenis is al interessant genoeg, daar hoef je niets bij te verzinnen. Als ik ergens over twijfel komt het niet op de site.”

Nieuwe bewijzen

Op het advertentieloze strijdbewijs.nl probeert de Noord-Hollandse onderzoeker al sinds 2001 feiten van fictie te onderscheiden. Door hemzelf gepubliceerde artikelen worden steeds aangevuld met nieuwe of verbeterde bewijzen. Al die verhalen zijn gekoppeld aan een gedetailleerde route door het gebied, zodat belangstellenden die hetzelfde spoor volgen eenvoudig een volgend monument of historische plek kunnen vinden. Die volledigheid heeft ook een nadeel. „Soms worden er complete bladzijden overgenomen door anderen en in boeken verwerkt. Ik stoor me enorm aan deze vorm van gemakzucht.”

Steeds wordt de site aangepast en uitgebouwd. Kenners spreken van een digitaal monument, en wat Jutte betreft is het eind van deze uit de hand gelopen hobby nog lang niet in zicht. Inmiddels heeft hij de eerste ‘verkenningen’ over de Eerste Wereldoorlog toegevoegd. „Er zijn nog zo veel zaken, ook in Nederland, die ik wil uitzoeken.” Zo is de Siegfriedlinie een van zijn volgende aandachtspunten en is hij net terug van een bezoek aan Denemarken. „Als je bunkers wilt zien, moet je daar naartoe. Er staan daar nog immense complexen.”

Over de talloze Franse oorlogsmusea in Normandië is de Hollandse criticus bepaald niet te spreken. „Ze zijn vaak duur en zonder onderlinge context ingericht.” Een uitzondering maakt hij voor het herinneringscentrum op de Amerikaanse begraafplaats vlak bij Colleville-sur-Mer. Het ereveld is bijna 70 hectare groot en er liggen 9387 Amerikaanse militairen begraven. Het complex is Amerikaans eigendom en voor binnenkomst worden alle tassen gecontroleerd. Jutte spreekt van een „sobere maar overweldigende confrontatie die de bezoeker diep zal raken.” Het bekendste graf is dat van de Amerikaanse brigadegeneraal Theodore Roosevelt jr., zoon van de president. Hij overleed in het Franse Carentan aan hartfalen.

Kleine gebeurtenissen

Het zijn niet de grote veldslagen die op de gepensioneerde Andijker de meeste indruk maken, maar de relatief kleine gebeurtenissen die veel historici over het hoofd zien. Zoals de aanleg van de Baileybrug bij Carentan, die nog steeds door de lokale bevolking wordt gebruikt. „Je moet je voorstellen dat deze is gebouwd door jongens die daar constant onder vuur lagen van de Duitsers en van wie er velen zijn gesneuveld.”

Restanten van de oorlog liggen er bij wijze van spreken nog voor het oprapen. Jutte herinnert zich een bezoek aan Omaha Beach, enige jaren geleden. „We hadden daar een huisje gehuurd vlak bij het strand. Op het terrein vond ik met een metaaldetector al snel een gamel waarin tijdens de oorlog voedsel werd bewaard. Het lag daar gewoon in de bosjes.” Overigens waarschuwt Jutte tegen het gebruik van metaaldetectors in de Franse oorlogsgebieden. Het is namelijk verboden en de boetes zijn hoog.

„Wat er op Omaha Beach gebeurd is –waar tijdens de invasie de meeste slachtoffers zijn gevallen– is met geen pen te beschrijven. De meeste mensen kennen de beelden van de kleine open landingsboten met de klep aan de voorzijde, zoals de LCVP’s (Landing Craft Vehicle Personel). Maar er waren veel andere vaartuigen waar vaak niet over gesproken wordt, zoals de LCI’s (Landingcraft Infantry), die in latere golven naar het strand kwamen.

In dit type vaartuig werden zo’n 200 manschappen benedendeks ondergebracht. De militairen konden de ruimen alleen via enkele smalle deuren verlaten en dan via loopplanken het strand op. Ondertussen hadden ze al 24 uur in zo’n platbodem gezeten en waren ze vanwege zeeziekte al compleet leeg. Groen en geel kwamen ze daarna op een strand vol landmijnen, onder moordend vuur van de Duitse verdedigers. Sittings ducks waren het. Nergens zijn er zo veel soldaten vermist geraakt als daar. Verdronken en letterlijk uit elkaar gereten. Vreselijk. Wat er ook maar verkeerd kon gaan, is daar ook daadwerkelijk mislukt.”

Tot op de bodem

En hoe het nu werkelijk zit met de bomkraters bij het bekende Pointe du Hoc is nog steeds een punt van discussie. De speurder wil dat tot op de bodem uitzoeken. Dat de Duitse bunkers daar vlak voor de invasie flink zijn gebombardeerd is een feit. En ook dat er door die 500 ponders enorme kraters zijn ontstaan. Maar het verhaal gaat dat die vlak na de oorlog zijn opgevuld en speciaal voor de heroïsche en historische film ”The Longest Day” weer zijn uitgegraven. Toeristen vergapen zich nu massaal aan die immense kuilen. Volgens Jutte was het praktisch vrijwel onmogelijk om daar al die grond weer te verwijderen. „Hooguit zijn er enkele voor de film wat uitgediept om ze vers te laten lijken. Maar dat zoek ik nog uit.”

Het voorbeeld maakt in ieder geval duidelijk dat strijdbewijs.nl streeft naar perfectie. En wel zodanig dat ook de Koninklijke Bibliotheek iedere drie maanden een back-up maakt van alle informatie die op de site te vinden is. En wie aan de website niet genoeg heeft, kan met Pieter Jutte op stap gaan. Al enkele malen heeft hij een battlefieldtour georganiseerd langs de invasiestranden. „In september, want ik wil Normandië graag voor mezelf, zonder al die herdenkingen en toeristen.” De tour voor dit jaar is uitverkocht.

De 63-jarige Pieter Jutte –geboren Fries– uit het Noord-Hollandse Andijk raakte geïnteresseerd in de oorlog dankzij de boekenkast van zijn vader. Die was tijdens de oorlog te werk gesteld in Duitsland, maar wilde nooit praten over wat hij daar meemaakte. Wel verzamelde hij boeken over de Tweede Wereldoorlog. „Blijkbaar was hij ook zelf op zoek naar antwoorden.”

Zijn diensttijd bracht Jutte door op de Oranjekazerne in Schaarsbergen, vlak bij Arnhem. Daar kwam hij in aanraking met operatie Market Garden, waarvan het sluitstuk –het veroveren van de Rijnbrug bij Arnhem– op een mislukking uitdraaide.

Zijn wens om de oorlogsstranden van Normandië te bezoeken ging pas in 1995 in vervulling. „Dat voelde als thuiskomen”, schrijft hij op zijn website. „Ik raakte besmet met het virus dat Overlord heet.” En dat is nooit meer verdwenen. De enorme schat aan informatie die Jutte wist te verzamelen, zag in 2012 voor het eerst het licht op strijdbewijs.nl. Inmiddels is het gedetailleerde en imposante digitale oorlogsdocument het startpunt voor iedereen die Normandië bezoekt in relatie tot de invasie van de geallieerden.