Terwijl Irak zijn eerste wankele schreden naar democratisch en transparant bestuur zet, tieren corruptie, oneerlijkheid en voorkeursbehandelingen in het ambtenarenapparaat weliger dan voorheen.

Onder Saddam hield de angst voor het regime en zijn vele agenten sommige ambtenaren nog enigszins in toom. Tot hun ontsteltenis bemerken Iraakse burgers dat de ”ikrayima” -een Arabisch eufemisme voor omkoping- alleen maar is toegenomen. Zij moeten nog harder duwen en trekken om recalcitrante ambtenaren in beweging te brengen.

„Ik ga nu al een maand heen en weer naar dat bureau”, zegt Umm Ali (45) over de uren die zij in de rij heeft gestaan om een paspoort te bemachtigen. Als zij in de rij staat, lopen schimmige figuren langs, die aanbieden de behandeling van haar aanvraag voor 200 dollar te versnellen, terwijl dat niet meer dan 1 dollar zou mogen kosten.

Zo gaat het niet alleen bij het paspoortenbureau. Vriendinnen van Umm Ali -niet de echte naam van de vrouw- zeggen hetzelfde te hebben meegemaakt bij het elektriciteitsbedrijf, telefoonkantoren, woningbureaus, de belastingdienst en bij banken. „De situatie is nu zo slecht dat ik geen goud meer draag als ik papieren in orde moet laten maken”, zegt Kadhim.

George Sada, woordvoerder van interim-premier Iyad Allawi, geeft toe dat er problemen zijn. „Het is een van onze hoogste prioriteiten om daar wat aan te doen.” De regering zit er nog maar enkele weken en heeft meer tijd nodig. Het bedwingen van het geweld gaat voorlopig voor.

Sada zegt dat een in juni opgerichte anticorruptiecommissie het probleem kan helpen verlichten. Maar de commissie is nog bezig met de behandeling van klachten die het vorige regime betreffen. Slechts weinig mensen weten van het bestaan ervan.

„Wat zouden ze eraan kunnen doen?” vraagt Amira Ali. „Saddam heeft kwaad en corruptie gezaaid, en het is nu tijd om te oogsten.”

Ali vertelt dat haar buurt bijna 700 dollar moest opbrengen voordat een reparateur van de telefoondienst aan de slag wilde gaan. Toen ze naar de gemeente ging om belasting te betalen, leunde de dienstdoende ambtenaar achterover in haar stoel en schoof een la in haar bureau open. Ali stopte er 24 dollar in. „Ook de politie liet laatst bij een controlepost een autobestuurder zonder rijbewijs of kenteken gaan omdat hij betaalde”, zegt zij.

„Er zijn nog steeds enkele ongewenste elementen binnen de politie”, geeft een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken toe. „Maar wij hebben de hulp nodig van burgers. Ze moeten geduld hebben en overtredingen bij ons melden.”

Kadhim wil wel geduld oefenen als de regering het probleem keihard aanpakt. „De nieuwe president moet hard zijn, net als Saddam. Er is zo veel rijkdom in dit land, ze hoeven het alleen maar op de goede manier te verdelen om de inhaligheid tegen te gaan.”