China’s hightechbedrijven staan in dienst van de Communistische Partij
Beelden zeggen soms meer dan woorden, ook als het om de opmars van China gaat. Zo laat de kaart hierboven zien hoe twaalf Chinese hightech-, internet- en telecombedrijven bezig zijn de wereld te veroveren. Een ervan kennen we: Huawei. In hoeverre dienen de twaalf als het Paard van Troje van China’s machthebbers?
Ze worden gerekend tot de grootste en meest vernieuwende bedrijven ter wereld: Alibaba, Baidu, BGI, China Electronics Technology Group (CETC), China Mobile, China Telecom, China Unicom, Hikvision. Tencent, Wuxi, ZTE en Huawei (spreek uit als ”gwawee”). Hun rol is goed voor de „vooruitgang der volken”, maar heeft een prijskaartje: bij hun opmars gaat het nadrukkelijk ook om invloed van de Chinese Communistische Partij.
Vanwege dat laatste is er sinds kort een database waarin de twaalf bedrijven worden gevolgd bij hun ‘wereldverbeterende’ activiteiten. ”Mapping China’s technology giants”, (het in kaart brengen van China’s hightechreuzen) is een project van het International Cyber Policy Centre, dat deel uitmaakt van het Australian Strategic Policy Institute (ASPI). De uit Australië afkomstige medewerkers brengen figuurlijk, maar ook letterlijk de wereldwijde expansie van de twaalf genoemde bedrijven in kaart: wie doet wat, waar en hoe?
Inmiddels heeft dat een digitale interactieve kaart opgeleverd waarop meer dan 17.000 gegevens over die bedrijven zijn verwerkt. Die laten zien dat ze op 1700 locaties wereldwijd aanwezig zijn. Verder zijn er 404 samenwerkingsverbanden met universiteiten en onderzoeksinstituten op aangegeven, waarvan er meer dan 195 van Huawei zijn (bekend onder de naam ”Seeds for the Future” (zaad van de toekomst).
Up-to-date
Het interactieve karakter van de digitale kaart („klik op een icoontje en u krijgt nadere informatie”) is bijzonder. Iedereen kan inzoomen op zijn eigen land of regio en wordt ook nadrukkelijk gevraagd de kaart up-to-date te houden door informatie over nieuwe vestigingen of activiteiten door te geven.
De bestaansreden van de kaart is dus vooral een politieke. „De nauwe relatie die deze bedrijven onderhouden met de Chinese Communistische Partij”, aldus ASPI, „doet de vraag rijzen of ze ook niet worden ingezet om de geopolitieke belangen van China te behartigen.” Voor wie het rapport leest dat bij de kaart is gevoegd, is dat geen vraag meer.
De invloed van de Communistische Partij op private bedrijven is de afgelopen tien jaar fiks toegenomen, meldt ASPI. In 2006 waren in die bedrijven 178.000 partijcomités geïnstalleerd, tien jaar later, in 2016, waren dat er zo’n 1,3 miljoen.
De reikwijdte van de partij kent geen grenzen: eind 2016 had 70 procent van de 100.000 Chinese bedrijven die in het buitenland actief zijn, partijorganisaties binnen hun muren (dus naast een partijcomité, ook een partijafdeling en een partijsecretariaat). Huawei heeft er meer dan 300, meldt het ASPI-rapport.
Partijvisie
De Communistische Partij heeft er nooit een geheim van gemaakt dat ze haar visie op de rol van internet wereldwijd wil realiseren. Welke rol dat moet zijn, is helder: een aan de partij en staat ondergeschikte. Vrij internetverkeer zoals dat nu nog wereldwijd bestaat, wordt ook door de Chinese president Xi Jingpin als bedreigend ervaren en moet aan banden worden gelegd.
Het hoogste bestuursorgaan voor internet (de ”Cyber Administration of China”) wil dat de ondergeschikte rol van internet en van alle digitale verworvenheden gemeengoed wordt in alle hoeken van de wereld.
Dat klinkt als grootspraak als je niets te vertellen hebt, maar niet als je leiding geeft aan de grootste en meest invloedrijke hightechbedrijven ter wereld. Het actief ondersteunen en promoten van internetbedrijven als Alibaba, Tencent, Baidu en Huawei is onderdeel van deze missie.
Verder zijn alle Chinese bedrijven (net als iedere Chinese burger) bij wet onderworpen aan China’s strenge veiligheidswetten. Grondwettelijk is zelfs vastgelegd dat ze verplicht zijn om mee te werken aan geheime dienstactiviteiten zodra dat wordt gevraagd.
Intussen zijn tal van bedrijven op de lijst van twaalf –waaronder ook Huawei– betrokken bij het ontwikkelen en toepassen van surveillancesystemen en detentietechnologie (denk aan gezichtsherkenningsapparatuur) waarmee China in eigen land mensenrechten schendt. En zo functioneren ze ook voor tal van autoritaire regimes elders – van Venezuela tot Zimbabwe.
De samenstellers van het rapport verbazen zich erover hoe „kritiekloos” westerse consumenten producten afnemen van Chinese bedrijven die vuile handen maken door via hun technologie mee te helpen aan de onderdrukking van burgers.
Ook om die reden is hun interactieve kaart informatief, en wellicht meer dan dat: het zet aan het denken en prikkelt gewetens van consumenten.