Wel eens een buslading toeristen zien uitstappen bij een kantoorgebouw? Ze foto’s zien maken van een vergadertafel? Ik niet. Toeristen komen af op uitingen van beschaving en die vind je meestal niet in moderne vergaderzalen. Of toch wel?

Als we Kiron Skinner moeten geloven, is de handelsoorlog tussen de VS en China een botsing van beschavingen. Zo typeerde de Amerikaanse topambtenaar het overleg tussen beide landen om tot een nieuw handelsverdrag te komen. Dat verdrag moet evenwichtiger worden, vindt president Trump. De Chinese export zou een ordinaire dump van goedkope spullen zijn, terwijl voor Amerikanen de Chinese markt maar moeizaam opengaat. Om de Chinezen mee te krijgen, worden ze om de oren geslagen met hogere invoertarieven voor Chinese import. De Chinezen vechten terug met heffingen op Amerikaanse producten.

„Ziedaar een botsing der beschavingen”, riep Skinner, en opvallend was dat de Chinese president Xi Jinping haar gelijk geeft. Xi hekelde dinsdag wel de hooghartigheid die hij erin hoorde: de Amerikaanse beschaving zou beter zijn dan de Chinese. „Zoiets zeggen is dom en desastreus”, reageerde Xi.

Zijn woorden werden woensdag op sociale media gedeeld, met daarbij plaatjes van verwoeste moskeeën in de provincie Xinjiang. Iemand schreef erbij: „Hello pot, meet kettie!” (de pot verwijt de ketel). Plaatjes van dichtgespijkerde kerken hadden ook niet misstaan. Om de verschillen tussen Amerika en China aan te duiden in termen van beschaving gaat wat ver – je zet daarmee zomaar miljoenen beschaafde Chinezen weg. En onderhandelaars stop je ermee in denkbeeldige loopgraven, vanwaaruit ze „de barbaren” bestoken.

Maar zonder cultuur gaat het niet in de vergaderzaal, liet de Chinese econoom Shang-jin Wei weten. De kans op een „botsing van onderhandelingsstrategieën” is daardoor groot. Chinezen kiezen voor een holistische benadering –„nothing-is-agreed-until-everything-is-agreed” (op één punt geen akkoord, dan in het geheel geen akkoord), terwijl Amerikanen de „checklistbenadering” hanteren: het wegstrepen van overeengekomen punten. Een voedingsbodem voor misverstanden!

Het tegemoetkomen aan Amerikaanse eisen zou intussen ingrijpende gevolgen kunnen hebben voor het politieke systeem dat in China van kracht is en waarbij staat en bedrijfsleven met elkaar zijn verweven. De felheid van Xi is begrijpelijk…

Die van de Amerikanen trouwens ook – om een andere reden.

Nu China zijn plek opeist als grootmacht, is het opschuiven geblazen voor de zittende baas: Amerika. En dat leidt vrijwel altijd tot oorlog, weten we sinds de Griekse historicus Thucydides zijn ”Thucydides-val” formuleerde. Een militair treffen is nog enkel te voorkomen door gezamenlijk vijf c’s in acht te nemen, leren deskundigen: Caution (voorzichtigheid), Constraint (terughoudendheid), Communication (contact), Compromise (compromis) en Cooperation (samenwerking).

Tja, als grootmachten dáártoe in staat zijn, dan mogen ze van mij er een zesde C aan toevoegen: die van Civilisation: beschaving.