Op deze plek heb ik al vaker vastgesteld dat welvaart een valkuil is. Wat vandaag nog wordt beschouwd als een enorme vooruitgang en een onvoorstelbare luxe, is morgen alweer de standaard en wordt schouderophalend afgedaan. Zo komt de lat ongemerkt steeds hoger te liggen en zijn we als mens geneigd te vergeten hoe bevoorrecht we zijn en hoe ongekend welvarend de westerse wereld is.

Ooit schreef ik een essay waarin ik in tweeduizend woorden –vier keer zoveel als in deze column– mocht uitleggen wat volgens mij de definitie is van ware ‘luxe’. De insteek was of we in het kielzog van de kredietcrisis niet op zoek moesten naar een nieuwe leidraad en een heel andere invulling van het begrip rijkdom. Inmiddels is de herinnering aan die diepe recessie uit het collectieve geheugen verdwenen en lijkt alles weer bij het oude, inclusief het eeuwige verlangen naar méér.

Dat bewust essay bevatte een opsomming van zaken die voor mij persoonlijk heel veel betekenen en die ik als waardevol beschouw en als een verrijking van mijn leven. Daarin kwam onder meer deze zinsnede voor: ‘Luxe is een heet bad, een warm bed, schone lakens die in de wind hebben gehangen om te drogen en een slaapkamer waarin geen ander geluid binnendringt dan dat van fluitende vogels’.

Tijdens het gesprek op de bewuste verjaardagsvisite dacht ik aan dat beeld van die in het zonlicht wapperende lakens. Met waslijnen die gespannen zijn tussen een rij knotwilgen aan de slootkant, vormt het in mijn ogen zelfs een oer-Hollands tafereel. Toch werd ik aangekeken of ik zojuist had meegedeeld dat ik voor een enorm bedrag een bouwval had gekocht bovenop het gaswinningsgebied in Groningen.

Pas toen realiseerde ik me dat je dat tafereel inderdaad steeds minder vaak ziet, waarschijnlijk omdat steeds meer mensen kiezen voor de snelheid en het gemak van een wasdroger. Zelf hebben wij er ook een in ons bezit, maar deze wordt in de praktijk zo weinig gebruikt dat je het gerust kunt bestempelen als een miskoop. Met zuinigheid heeft dat overigens niets te maken, hoewel een wasdroger in elk huishouden een van de grootste energieslurpers is. Zelfs de zuinigste modellen verbruiken bovengemiddeld veel stroom.

In kleine postzegeltuinen is wellicht geen plaats voor een wasrek of misschien vinden mensen het gewoon een lelijk gezicht. Feit is dat consumenten steeds vaker en gedachtelozer kiezen voor snelheid en gemak. Dat leidt niet alleen tot gewenning en verwendheid, maar vooral ook tot vervreemding en de misleidende gedachte dat er voor alles een apparaat beschikbaar is.

Niemand wil terug naar de tijd van wastobbe en wringer. Het arbeidsintensieve proces nam gerust een hele dag in beslag. Maar wie zijn schone wasgoed in de zon en de wind te drogen hangt, komt vaker buiten en spaart zijn kostbare kleding en het milieu. Ook wordt diegene beloond met een lagere energierekening én met kraakheldere kussenslopen en lakens die elke keer weer even heerlijk fris ruiken.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl