Wilhelmina wilde uitruil nazi’s met Belgische koning
Koningin Wilhelmina heeft aan het einde van de oorlog gevraagd te onderzoeken of er een opmerkelijke uitruil mogelijk was met de nazi’s.
Dat stelt historicus Michael Riemens in ”Majesteit, U kent het werkelijke leven niet – De oorlogsdagboeken van minister van Buitenlandse Zaken mr. E. N. van Kleffens”, het 512 pagina’s tellende boek dat deze dinsdag verscheen.
De vorstin maakte zich volgens Riemens zorgen over het lot van de Belgische koning Leopold III, die met zijn gezin door de Duitsers in Oostenrijk gevangen werd gehouden. Wilhelmina vroeg Van Kleffens daarom eind maart 1945 via paus Pius XII te regelen dat een aantal hoge nazi’s politiek asiel zou krijgen. In ruil daarvoor zou de Belgische vorst met zijn familie in veiligheid moeten worden gebracht.
Het was al bekend dat koningin Wilhelmina in Brussel met de Belgische koningin-moeder Elisabeth sprak. Die vreesde dat de Duitsers, die de oorlog aan het verliezen waren, de koningsfamilie zouden liquideren. Het leidde tot Wilhelmina’s opmerkelijke vraag aan Van Kleffens. Riemens noemt het een „zeldzaam staaltje vorstelijke realpolitiek.” Ondanks haar anti-Duitse en anti-roomse opstelling was Wilhelmina bereid tot een deal om haar collega uit de problemen te helpen.
Van Kleffens geldt als een van de belangrijkste en invloedrijkste Nederlandse ministers van Buitenlandse Zaken (1939-1946) en als één van de zeer schaarse vertrouwelingen van Wilhelmina. Uit zijn vijf oorlogsdagboeken rijst volgens Riemens het beeld op „van een grillige, onzekere en humeurige vorstin, die het gangbare beeld van de Moeder van het Verzet op losse schroeven zet. Vooral de beschrijving van haar bezoek aan de Verenigde Staten en president Roosevelt wijkt sterk af van haar imago als onverzettelijke oorlogskoningin.”
Een jaar geleden stelde dr. Gerard Aalders in zijn –bekritiseerde– boek ”Wilhelmina – Mythe, fictie en werkelijkheid” al dat Roosevelt geen hoge pet van koningin Wilhelmina ophad en haar beschouwde als een „bigotte, onzuiver redenerende, onmogelijk veeleisende, intens egocentrische oude dame.”
De dagboeken van Van Kleffens leveren nieuwe gegevens op over de Nederlandse oorlogskabinetten, het Londense bannelingenmilieu en de Engelandvaarders.
