Dromen, drammen, doen? Geen duurzaamheid zonder bekering!
Wat is de juiste houding van een christen in de discussie over natuur, milieu, klimaat en duurzaamheid? Die is niet allereerst praktisch, maar geestelijk. We hebben geen bijsturing nodig, maar bekering.
Niet drammen, niet dromen, maar doen. Deze oneliner die SGP-Kamerlid Stoffer gebruikte, in lijn met andere SGP’ers (RD 23-2), deed het blijkbaar goed (RD 25-2). Maar is het ook zo mooi als het klinkt?
Op zijn minst zou je nog een tussenstap mogen verwachten, namelijk denken. Het kan namelijk zeer schadelijk zijn als iedereen in dit opzicht doen kan wat hij wil. Dan komen er afschuwelijke berichten, zoals over zonneparken (RD 26-2). Er liggen plannen voor tientallen vierkante kilometers! Waar? Op boerenland…! Dat is een aantasting van het landschap, maar ook zonde van goede landbouwgrond.
Dat woord ”zonde” wil ik hier voluit laten gelden. Zonde in Bijbelse zin. Ik geloof dat we moeten zeggen dat het zonde is om vruchtbare grond in te ruilen voor zonneparken. En dat in een tijd waarin de druk op landbouwgrond toeneemt. Woningbouw, infrastructuur, natuur – telkens gaat er weer een hap uit. Met als gevolg dat de overige landbouwgrond steeds intensiever gebruikt wordt, waardoor de natuur daar steeds minder kans krijgt. Of met als gevolg dat we voedsel van elders moeten importeren. En dat gaat nu met al die zonnepanelen nog erger worden.
Maar zou iemand die duurzaamheid bepleit zonnepanelen niet moeten toejuichen? Jawel, maar niet zó, zolang er nog honderden vierkante kilometers bedrijfsdaken in Nederland ongebruikt liggen. Daken die je níét kunt gebruiken voor voedselproductie of natuur, maar wél voor zonnepanelen. Waarom wordt er dan toch landbouwgrond gebruikt? Dat is goedkoper. En dat is ”doen”. Maar dat is ook… zonde.
Aflaten
Nogmaals, waarom zonde? Omdat deze oplossing door precies dezelfde motieven is ingegeven als het probleem. „The economy, stupid!” zei de voormalige Amerikaanse president Bill Clinton. En dat is het nu altijd: vrij baan voor de economie. De aantasting van de schepping van God is voor een groot deel te danken aan onze zucht naar meer. Meer consumptie voor minder geld. Ook onze ”duurzame” oplossingen blijven zo vaak daarin steken. Het zijn oplossingen waardoor we welvaart, comfort en gemak kunnen handhaven. ”Duurzame” oplossingen zoals zonnepanelen en CO2-compensatie zijn vaak in feite niets anders dan aflaten.
Aflaten werden verstrekt om het geweten te sussen zonder waarachtige bekering. Ze spekten de kas van het Vaticaan, maar verder werd niemand er beter van. Met veel van het huidige duurzaamheidsbeleid is het ten diepste niet anders. Het blijft allemaal vruchteloos als het niet gepaard gaat met verootmoediging en bekering.
Daarom moeten we eerlijk worden over onze schuld. Achter alle milieuproblematiek zit schuld tegenover God. Wij hebben Zijn schepping misbruikt en niet de zorg eraan besteed die Hij ons opgedragen heeft. Wij hebben het schepsel geëerd boven de Schepper. Wij hebben geleefd alsof we er nu uit moeten halen wat erin zit, in plaats van als pelgrims te leven voor het toekomende.
Het gevolg? Dat deze schepping ten onder gaat. Als een oordeel van God (Openbaring 16), maar wel door eigen schuld. De enige weg is die van bekering. Ook al redden wij daarmee niet de wereld, wij hebben wel onze eigen verantwoordelijkheid.
Juiste volgorde
Naar mijn idee geeft dit de SGP een prachtige gelegenheid tot getuigenispolitiek. Iedereen die niet blind wil zijn, ziet wel het probleem, maar slechts weinigen zien de oorzaak. Velen zien streefgetallen en maatregelen, maar slechts weinigen roepen op tot echte verandering.
Daarom toch soms ”drammen”. Althans, zoals de profeten deden: „Wee degenen die huis aan huis trekken, akker aan akker brengen, totdat er geen plaats meer zij” (Jesaja 5:8). Of ”dromen”. Op de manier van de christelijke hoop: „Wij verwachten naar Zijn beloften een nieuwe hemel en een nieuwe aarde” (2 Petrus 3:13).
En ”doen”? Ja, dat toch ook. Maar laten we waken voor wetteloosheid of wetticisme. Een christen weet dat zijn doen maar op één manier waarde krijgt. Daarom was ik echt dankbaar voor het artikel ”Waar landbouw en natuur elkaar vonden” (28-2).
Ik zeg niet dat het overal zo moet of kan. Maar wel dat je hier de juiste volgorde ziet: „Jezus is in mijn leven gekomen en dat heeft alles veranderd. Ik wil mijn leven in dienst van God besteden en mijn bedrijf in dienst van Gods schepping.” Dat betekent wel genoegen nemen met een minder hoge levensstandaard, maar ware rijkdom is niet in euro’s uit te drukken. De Zeeuwse boer die deze uitspraak in genoemd artikel doet, heeft een betekenisvolle achternaam: De Hoop.
De auteur is predikant van de hersteld hervormde gemeente te Oldebroek-’t Harde.
