1. Ioannina

Omdat de hoofdstad van Epirus, Ioannina, vrij centraal in de regio ligt, is hij een perfecte uitvalsbasis. Het is een stad waar je, als je overdag een uitstapje hebt gemaakt, ’s avonds prima kunt eten. Sowieso is de plaats de moeite waard. Heb je een dag geen zin in autorijden, dan blijf je lekker in Ioannina en ga je deze oude stad verkennen.

Ioannina, locals zeggen ”Jánena”, betekent zoveel als ”stad van Johannes”. Het gaat om Johannes de Doper, aan wie in het verre verleden een klooster was gewijd. De universiteitsstad telt ruim 100.000 inwoners en ligt aan een meer dat naar de stad is genoemd: ”Meer van Ioannina”.

Toeristen die Ioannina in de verte zien liggen, zijn direct onder de indruk van de citadel. De citadel –Grieken spreken over kasteel of akropolis– torent boven de stad uit en is gebouwd op een schiereiland in het meer. Sinds de elfde eeuw biedt hij met zijn dikke muren bescherming tegen vijandelijke legers.

De enorme muren staan er nog altijd en trekken bezoekers aan als een magneet. Bij het binnengaan van de poorten wordt de bezoeker in eerste instantie getroffen door de rust. Van de stadsdrukte buiten de muren valt hier niets te merken. Er zijn amper winkels. Hier en daar is er een hotel of bed and breakfast. Verder staan er vooral woningen. Dat geeft de citadel iets authentieks. Je kunt door de straten dwalen en je verbazen over het feit dat hier, midden in een stad, een oase van rust is. Het valt misschien nog het best te vergelijken met het Begijnhof in Amsterdam.

Is er dan helemaal niets te ontdekken? Jawel, genoeg. Er staat een synagoge waar vrijdags nog bijeenkomsten zijn. Net als in andere Griekse steden is het overgrote deel van de Joodse bevolking in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers weggevoerd. De kleine groep die de oorlog overleefde, maakt iedere vrijdagavond gebruik van de sjoel.

Verder zijn er binnen de muren wat Byzantijnse resten te bewonderen, maar de citadel is toch vooral verbonden met de persoon van Ali Pasja. Deze militaire machthebber leefde van 1741 tot 1822. Ali Pasja verzette zich tegen de sultan in Constantinopel en volgde een eigen, onafhankelijke koers. Uiteindelijk heeft dit hem opgebroken, want de sultan stuurde een leger van 50.000 man, waar de krijgsheer niet tegen was opgewassen. Na een beleg van twee jaar moest Ali Pasja zijn verzet met de dood bekopen. Zijn graf ligt onder een groot ijzeren smeedwerk naast de door hem gebouwde Fetiyemoskee.

Indrukwekkend zijn de verschillende musea binnen de vestingmuren. Naast de Fetiyemoskee staat het Byzantijns museum. Dit werd gebouwd op de plek waar ooit het paleis van Ali Pasja stond.

Verder is er het zilvermuseum, waar je je letterlijk kunt vergapen aan de hoogstaande smeedkunst van dit edelmetaal in deze regio. Daarbij vormt het modern ingerichte museum een stijlvol onderdeel van de stadsmuur. Het terras biedt een prachtig uitzicht over het meer en de bergen.

Genoeg cultuur opgesnoven, ga dan buiten de citadel shoppen of op een terras wat gebruiken. Ioannina is een gezellige stad: niet te klein maar ook zeker niet te groot. Door de aanwezigheid van de studenten heeft het een levendige uitstraling.

Wie van de ondergaande zon wil genieten, kan ’s avonds het beste een wandeling langs het meer maken. Je zult je verbazen over de vissen, met name paling, die hier worden gevangen. Om de 100 meter staat er wel iemand met een paar werphengels.

Het fraaist is toch wel het uitzicht over het meer. Vooral als de zon ondergaat en de verlichting in de huizen en langs de straten in het water wordt weerspiegeld. Dan krijgt het meer iets magisch.

2. Opgravingen

Iemand die verzot is op de Griekse oudheid en op alles wat daaraan herinnert, kan in Epirus volledig aan zijn trekken komen. De regio telt diverse ruïnes van oude Griekse steden, inclusief theaters en orakelheiligdommen.

In de klassieke oudheid zagen de inwoners van Athene en andere grote stadstaten neer op de dorpelingen van Epirus. „Hier woonden stammen die min of meer als barbaren werden gezien”, zegt de Griekse gids Athanasia Keramary, die gespecialiseerd is in alles wat 2000 jaar oud is. „Maar omdat ze toch een Grieks dialect spraken en de Griekse religie aanhingen, werden ze als half-Grieken gezien. Intussen hadden ze in Dodona, het oudste en op Delphi na belangrijkste orakel van Griekenland.”

Dodona ligt in een dal, slechts 16 kilometer ten zuiden van Ionnina. „Hier bevond zich het orakel van de Griekse oppergod Zeus”, vertelt Keramary. De reisleider staat bij een stevige eik. „Waarom ik hier sta? Als mensen hier vroeger naartoe kwamen met een vraag, dan luisterden zijn priesters naar het ritselen van de eikenbladeren. Daarin hoorden ze het antwoord van hun god en dat gaven ze dan door aan de gewone stervelingen. Of de antwoorden klopten? Wie zal het zeggen. De priesters waren mystici van een paar plaatselijke families. Het heiligdom moet stokoud zijn en met name in de vierde eeuw voor Christus van grote betekenis zijn geweest in dit afgelegen gebied.”

Griekse toeristen zijn onder de indruk van het verhaal. „Ik krijg er kippenvel van. Dat is toch iets van ons verleden”, zegt een Griek op leeftijd. De West-Europese gasten zijn minder geroerd. Zij hebben meer oog voor het schitterende theater dat 100 meter verderop ligt. „Dat is in de derde eeuw voor Christus door koning Pyrrhus gebouwd.” De westerse toeristen spitsen hun oren. „Die van die moeizame overwinning?” vraagt een van hen. „Dat is hem inderdaad. Hij kwam hier vandaan”, antwoordt de gids.

Het theater oogt indrukwekkend. Het is nog vrijwel gaaf en immens. „Het biedt plaats aan bijna 20.000 toeschouwers”, zegt Keramary met enige trots. „Kijk gerust even rond.”

Heeft een toerist na de bezichtiging van Dodona de smaak van de Griekse oudheid te pakken, dan zijn er nog Arta, Nikromanteion, Gitana, Nikopolis of Kassopi. Stuk voor stuk bieden de plaatsen een antiek theater of wat daarvan rest. Tegelijk heeft iedere locatie iets unieks. In Arta bevinden de opgravingen zich midden in een moderne stad met een druk centrum. Daarnaast biedt het stadje een monumentale Byzantijnse kerk uit de dertiende eeuw met fantastische muurschilderingen.

In Gitana staan op sommige zitplaatsen van het theater de namen van een slaaf en van zijn meester die hem heeft vrijgelaten. De namen zijn vermeld als een publiek eerbetoon.

In Nikromanteion kunnen toeristen het orakel van de doden bezoeken. In de oudheid stelden bezoekers vragen aan de zielen van de doden. De antwoorden kwamen van priesters die dan zeiden dat ze iets hoorden.

Het uitgestrekte Nikopolis wordt door de apostel Paulus in de brief aan Titus genoemd. „Als ik A’rtemas tot u zal zenden, of Ty’chikus, zo benaarstig u tot mij te komen te Nikopolis: want aldaar heb ik voorgenomen te overwinteren.”

In Kassopi vind je misschien wel de mooiste ruïne. De restanten van het stadje liggen op een plateau dat aan de achterkant en van opzij wordt beschut door bergwanden. De strategische ligging is hiermee geweldig. Aan de voorkant is er fenomenaal uitzicht. Prachtig! Je zult er maar gewoond hebben.

3. Zagoria

Het gaat er natuurlijk om waar je van houdt. Er zijn mensen die niets mooier vinden dan de zee of die alleen maar oude steden met een imponerend verleden bezoeken. Daar valt veel voor te zeggen. Maar deze mensen moeten toch eens naar het noordwesten van Griekenland gaan. Hier is de natuur overweldigend.

Bij een verblijf in Ionnina is een bezoek aan Zagoria absoluut een must. Zagoria betekent letterlijk: ”achter de bergen”. Het is een gebied met een ongerepte natuur waar mensen die van wandelen, bergbeklimmen, raften en mountainbiken houden, volledig kunnen losgaan. En dan zijn er nog 46 prachtige bergdorpjes, pareltjes.

Vanuit Ionnina is het drie kwartier rijden naar de bergen. Paris Zografos wijst op vier grote letters op een bergwand. „Daar staat Ochi, dat betekent ‘nee’”, vertelt Zagrofos, die in het internationale bedrijfsleven actief was, maar nu groepen door de bergen in het noordwesten van Griekenland leidt. „Dat heeft van alles te maken met de Tweede Wereldoorlog. Nadat Italië Albanië onder de voet had gelopen, was Griekenland in oktober 1940 aan de beurt. Mussolini stelde de Griekse dictator Metaxas een ultimatum. De Italianen wilden in feite dat de Grieken zich overgaven. Het antwoord van Metaxas was kort en bondig: ‘Nee’.”

Op het moment dat het ultimatum werd overhandigd, waren de Italianen de grens al overgestoken, maar de Grieken wilden van geen wijken weten. Twee maanden lang vochten ze terug, en met succes. De Italianen werden teruggedrongen en er werden zelfs delen van Albanië veroverd. Het was gedaan met de Grieken toen de Duitsers zich met de strijd bemoeiden en hun luchtmacht inzetten.

De weg voert langs prachtige stenen bruggen die doen denken aan die van Mostar. De mooiste brug is die van Plakida met z’n drie elegante bogen. Onder de bruggen stroomt kraakhelder water.

Al snel gaan we omhoog de bergen in. Hier liggen wonderschone bergdorpjes. De tweebaans- wegen, bestaand uit klinkers, zijn supersmal en op momenten dat de huizen tegen de weg aan liggen, moeten de buitenspiegels worden ingeklapt.

De huizen zijn opgetrokken uit materiaal uit de omgeving: grijze rotsstenen voor de muren en leistenen voor de daken. Nieuwbouw plegen is hier verboden. Er mag alleen een huis worden geplaatst op de plek waar er eerder een stond.

„De dorpen hebben er altijd zo uitgezien”, zegt Zagrofos. „Zelfs in tijden van oorlog kwam hier niemand, omdat er niets te halen was. En dus werd er ook niets vernield.”

In het verleden leefden hier vooral herders. „Op zomerdagen gingen die met hun schapen naar de bergweides. In de koude maanden trokken ze rond als metselaars en houtsnijders om aan de kost te komen. Tegenwoordig moeten de mensen hier het vooral van de toeristen hebben.”

De plaatsjes zijn de ideale startpunten voor trektochten. De dorpelingen gaan vaak mee als gids. „Dat kan geen kwaad”, merkt de Griek op. „Wij weten de weg, kennen de gevaren. Wandelen doe je hier niet zonder risico’s.”

In de bergen kan het stevig regenen. Rivieren veranderen dan al snel in kolkende massa’s, weet Zagrofos. „Bovendien is dit het woongebied van de kleine Europese bruine beer, de wolf en de lynx. „Al is de beer klein, je moet wel voor hem oppassen.”

Wie Zagoria bezoekt wil de Vikoskloof zien. De canyon is ruim 1500 meter diep en 12 kilometer lang, op zijn breedst bijna 1 kilometer en op zijn smalst 30 meter. Er zijn langs de kloof diverse uitkijkpunten. Eén ervan heet Oxio. Het uitzicht is, hoe kan het anders met deze ontzagwekkende diepte, adembenemend.

4. Parga

Voor wie niet zonder het strand kan, is Parga een aanrader. Vakantiepanel.nl, een platform met beoordelingen van toeristen en deskundigen, noemt Parga zelfs de mooiste strandbestemming. Turkse, Caraïbische en andere Griekse stranden hebben het nakijken. Parga biedt strand, steile berghellingen die zich in zee storten en turkoois zeewater. Parga zelf doet denken aan Cinque Terre, de bekende vijf dorpjes aan de Italiaanse kust. Het Griekse stadje ligt tegen een bergwand aan geplakt. Door de smalle straatjes is het heerlijk dwalen. Stop bij de oude olijffabriek, waar het smakelijk lunchen is. En dineer ’s avonds in een visrestaurant aan de haven, met uitzicht op zee.

ilovegriekenland.nl