Zo kunnen in Bulgarije, Cyprus en Malta buitenlanders voor investeringen tussen 900.000 en 1,8 miljoen euro het staatsburgerschap en daarmee een EU-paspoort krijgen. Ze hoeven daarvoor niet daadwerkelijk in het land te wonen, maar krijgen er wel toegang tot andere EU-landen mee. Twintig lidstaten, waaronder deze drie en Nederland, bieden verblijfsvergunningen, een ‘gouden visum’, aan als een buitenlander maar genoeg cash neerlegt. In Nederland konden niet-EU-burgers tot 2016 bij de koop van onroerend goed voor 1,25 miljoen euro aan een verblijfsvergunning komen. Nu kan dat alleen als er voor dat bedrag in een bedrijf wordt geïnvesteerd dat werkgelegenheid of innovaties oplevert.

Volgens Jourova moeten er „geen zwakke schakels zijn in de EU, waar mensen met de middelen kunnen winkelen voor de aantrekkelijkste aanbiedingen”. De lidstaten zouden de afgelopen tien jaar in totaal zo’n 25 miljard euro hebben verdiend met het aanbieden van verblijfsrechten of burgerschap aan niet-EU-burgers in ruil voor omvangrijke investeringen in onroerend goed of staatsobligaties.

In mei trok het Europees Parlement al aan de bel over de kwestie. Het wil dat Brussel maatregelen treft, maar de Europese Commissie is niet bevoegd om de lidstaten een verbod op dergelijke programma’s op te leggen.