Terwijl dinsdagmiddag de noordwestenwind de regenboogvlag in de mast van de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam straktrekt, heeft binnen in het auditorium de viering plaats van de elfde geboortedag –dies natalis, in het Latijn– van de Protestantse Theologische Universiteit (PThU). Prof. Zorgdrager, hoogleraar systematische theologie met bijzondere aandacht voor genderstudies, houdt de dieslezing, met als titel ”Tussen Hooglied en #MeToo: Een publiek-theologische bijdrage aan het debat over seksualiteit”.

„Seksualiteit en gender staan bovenaan het lijstje met controversiële en verdelende thema’s in en tussen de kerken. Posities ten aanzien van seksuele diversiteit zijn emblemen geworden van een felle cultuurstrijd”, stelt prof. Zorgdrager. De link met de actualiteit is snel gelegd: „‘Nashville’ is daarvan een voorbeeld. Die verklaring is naar Nederland overgewaaid –of beter gezegd: hier overgeplant– vanaf een Amerikaanse baptistenconferentie.”

Seksuele ethiek is volgens prof. Zorgdrager „verheven tot een levensbeschouwelijk identiteitskenmerk.” Zij typeert dat als een typisch laatmodern verschijnsel.

In de samenleving identificeert prof. Zorgdrager vier culturele spanningsvelden. Een daarvan is het vormgeven van liefde en intimiteit in nieuwe relatiemodellen. „Er zijn filosofen die beweren dat de vaste kaders van huwelijk en gezin zijn verdwenen. Anderen pleiten voor een hernieuwde waardering van het geslachtelijk onderscheid tussen man en vrouw. Anderen gaan onomwonden voor een heteronormatief relatiemodel. Veel behoudende christenen zullen zich in dit model herkennen. De Nashvilleverklaring maakt van geslachtelijk onderscheid zelfs een geloofsverklaring.”

Spijtig

Prof. Zorgdrager vindt het „meer dan spijtig” dat de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland geen theologisch gesprek is aangegaan rond de herziening van de kerkorde inzake de inzegening van het huwelijk tussen man en vrouw en de zegening van andere levensverbintenissen. „Dat wordt onderbouwd met een wonderlijke redenering. Bij de vaststelling van de kerkorde heeft een dergelijke discussie immers ook niet tot consensus geleid. Met andere woorden: we moeten maar niet aan theologie doen, want daar komt ruzie van.”

De synode wil wel dat het inhoudelijke gesprek in de gemeenten wordt gevoerd, constateert prof. Zorgdrager. „Je wordt dan met een lege beurs op pad gestuurd om boodschappen te doen.” De hoogleraar vindt dat onvoldoende. „Zeggen dat iedereen welkom is, is niet genoeg.”

Zie ook pagina 16 en 17.

„Discussie zingeving is niet soft en roze”

Prof. dr. Mechteld Jansen, rector van de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), stelde dinsdag in haar toespraak dat theologen moed nodig hebben in de huidige maatschappij. „In een samenleving waarin geen kennis meer is van Bijbel en geloof, heeft een theoloog te maken met de spanning om loyaal te zijn aan de academische standaard en de christelijke traditie.”

Van de universiteit wordt een constructieve theologische bijdrage gevraagd, om de theologische traditie op een creatieve manier voort te zetten voor de samenleving als geheel, aldus prof. Jansen. „Dan moet je onverbloemd theologische taal spreken, die aansluit bij de samenleving, maar daar soms haaks op staat.”

De PThU wil deelnemen aan de zingevingsdiscussie. „Die discussie is niet iets wat soft, goed en roze is tegenover de harde wetenschap. Zingeving slaat ook op harde arbeidsprocessen. Ja, daarin zijn we als theologen eigenwijs. Maar ik ben ervan overtuigd dat daar ruimte voor is. Laten we die ruimte claimen.”