Precies een jaar geleden verschenen er in de media juichende berichten over recordwinsten die sommige mensen hadden geboekt door op tijd in de bitcoin te stappen. Dit alternatieve digitale betaalmiddel was na de kredietcrisis ontstaan en had jaren een slapend bestaan geleid tot de koers explodeerde. In de zomer van 2017 begon de waarde bijna ongemerkt te stijgen tot hij anderhalf jaar later piekte op een bedrag rond de 18.000 dollar.

Daarna zakte de waarde iets in om begin januari weer op te veren. Dit opmerkelijk koersverloop werd in de media breed uitgemeten, met als gevolg dat veel mensen in de verleiding werden gebracht een deel van hun zuurverdiende geld te beleggen in deze cryptomunt.

Inmiddels heb ik vanaf de zijlijn zoveel beurshypes meegemaakt, dat ik een patroon begin te herkennen. Zo kun je achteraf vaststellen dat een belegging zijn hoogtepunt heeft bereikt op het moment dat er in de media plotsklaps veel aandacht aan wordt besteed. Dat was zo bij de beursgang van WorldOnline eind jaren negentig, maar ook bij de goudprijs enkele jaren terug. Op het moment dat mensen massaal hun sieraden laten taxeren bij de juwelier is een prijsdaling aanstaande.

Op een deel van de mensen heeft dergelijke berichtgeving echter een omgekeerd effect, doordat zij het onprettige gevoel krijgen de boot te hebben gemist en graag nog een graantje mee willen pikken van de stijgende koersen. Niemand wil op een verjaardag die ene overgebleven arme huurder zijn in een gezelschap dat zich vrolijk maakt over de almaar stijgende huizenprijzen en slapend rijk wordt.

Om diezelfde reden was 2018 het jaar waarin steeds meer huishoudens zich ertoe lieten overhalen om weer te gaan beleggen in aandelen. De enorme koersval in 2009 had voor een fikse kater gezorgd, maar de beurs had sindsdien een fors herstel laten zien en bood nu al een paar jaar op rij een bijna gegarandeerd rendement waar spaarders alleen maar van kunnen dromen. Dan is de verleiding groot om spaargeld in aandelen te stoppen, zeker als de bank mooie resultaten voorspiegelt.

Ook deze groep kwam van een koude kermis thuis, want de AEX-index is afgelopen jaar in totaal met een procent of tien gedaald. Wie op 1 januari 10.000 euro belegde, had op 31 december 2018 nog maar 9000 euro over, terwijl spaarders konden beschikken over exact hetzelfde saldo en geen last hadden van spijtgevoelens of slapeloze nachten. Het gaat bij beleggen dus niet zozeer om stalen zenuwen als wel om het vermogen de eigen hebzucht te beteugelen en tevreden te zijn met nul procent rendement.

Niemand weet of de wereld aan de vooravond staat van een nieuwe recessie en niemand kan de slotstand voorspellen van de AEX op 31 december 2019. Wel kan ieder huishouden besluiten om liever een deel van het spaargeld te schenken aan een goed doel of te besteden aan het verduurzamen van de eigen woning in plaats van het te verbrassen en te verkwisten aan een financieel systeem dat slechts bestaat bij de gratie van onstuitbare groei en een onstilbare hebzucht.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl