Wellicht is het nog wat prematuur om nu al te reageren op een akkoord waarvan de uitgewerkte details nog bekend moeten worden gemaakt, maar de contouren van het klimaatakkoord zijn reeds zichtbaar en duiden op doortastendheid en dwang. Met name dat laatste punt ligt gevoelig, want alle klimaatregelen komen bovenop de verplichting langer door te werken en de morele druk om gezond te leven.

Zodra de bevolking het gevoel krijgt onderdeel te zijn van een optelsom van opdrachten vanuit de politiek, kan dat leiden tot aversie en weerstand. Om die reden is het zaak dat de maatregelen niet alleen als redelijk worden ervaren, maar ook als rationeel en misschien zelfs wel als onvermijdelijk. Zo valt er eerder een breed draagvlak te creëren voor een gasloos Nederland met het oog op de bevolking van Groningen dan voor zoiets ongrijpbaars als het klimaat, zeker op een moment dat andere landen juist nog volop investeren in de aanleg van gasleidingen.

Daarmee wil ik de geschetste problematiek niet relativeren, maar wel het bescheiden aandeel benadrukken dat Nederland heeft in het veroorzaken ervan. Wie kijkt wat de bijdrage van ons land is aan de wereldwijde CO2-uitstoot en dat terugrekent naar het energieverbruik per huishouden, zinkt de moed in de schoenen. In die zin is de overheid een bank die enthousiast aan haar klanten vraagt om haar spaargeld te storten op een spaarrekening met 0,000000000001 procent rente.

Bij het schrijven van deze column heb ik lang zitten peinzen over de meest ontmoedigende metafoor om het aandeel van ons land in de totale wereldwijde CO2-uitstoot mee te illustreren, tot ik besefte dat ik met deze zin op zich al een treffende formulering te pakken had. Het is alsof je als gezin lastig kunt rondkomen en vervolgens hoopt dat het voldoende soelaas biedt wanneer je aan je oudste kind kostgeld vraagt ter hoogte van 2 cent. Je kunt ook zeggen dat je mensen bij wijze van spreken verbiedt een houtkachel te plaatsen omdat er ergens aan de andere kant van de aarde iemand woont die last heeft van zijn luchtwegen.

Het energiezuinig maken van woningen vraagt grote financiële offers zonder zichtbaar, en in zekere zin zelfs zonder aanwijsbaar resultaat. Wie jaarlijks 40.000 autokilometers maakt, stoot zelfs meer CO2 uit dan een gemiddeld huishouden met zijn gas- en stroomverbruik. Op dezelfde manier kun je het energiezuinig maken van een woning geheel teniet doen door een paar keer per jaar een verre vliegreis te boeken of voortdurend goedkope spullen te bestellen in China die per schip naar hier worden vervoerd.

Zo bekeken zitten er zoveel haken en ogen aan het klimaatakkoord dat dit zeker niet mijn laatste column zal zijn over dit onderwerp. Dit kabinet dient in elk geval te voorkomen dat het louter maatregelen neemt om op papier te voldoen aan de in internationale verdragen afgesproken doelstellingen en zou ook de schijn moeten vermijden dat het bepaalde sectoren ontziet en de rekening oneerlijk verdeelt of neerlegt bij de individuele burger.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl