In mijn vorige column gaf ik aan dat een verantwoorde levensstijl gezien kan worden als een investering in de eigen gezondheid die op termijn kan leiden tot lagere zorgkosten. Die redenering werd omkleed door allerlei mitsen en maren en kan ook niet zomaar worden omgedraaid. Zo ontving ik een brief van een lezer die geheel buiten eigen schuld het slachtoffer was geworden van een ongeval en zich nu jaar op jaar geconfronteerd ziet met hoge zorgkosten.

Op de dag dat ik mijn column inleverde, kreeg ik een bericht van een goede kennis die na het boodschappen doen op haar fiets was aangereden door de buurman in zijn auto en nu in het ziekenhuis lag met een verbrijzeld scheenbeen. Deze week wordt er een stuk metaal in haar been geplaatst, met daarbij de mededeling dat het wel een half jaar kan duren voordat ze weer kan lopen zonder gebruik te maken van krukken of andere hulpmiddelen.

Je kunt dus bewust zoveel mogelijk op de fiets doen omdat dat beter is voor de gezondheid en vervolgens bij het afstappen je enkel verzwikken of je evenwicht verliezen door het gewicht van de boodschappen in de tassen aan de bagagedrager. Een dergelijke gebeurtenis heeft niet alleen zijn weerslag op de dagelijkse routine, maar vormt ook een onverwachte aanslag op het maandelijkse budget en vraagt op allerlei manieren om aanpassingen.

Het advies om zo gezond mogelijk te leven om zo op termijn te profiteren van een betere gezondheid, sluit ook niet uit dat iemand arbeidsongeschikt raakt of ernstige gezondheidsklachten ontwikkelt door jarenlange zware lichamelijke arbeid. Wie voor de zomervakantie zijn bandenspanning controleert, kan namelijk net zo goed met een lekke band langs de snelweg komen te staan.

Het nogal ambitieuze Nationaal Preventieakkoord van dit kabinet onderstreept het belang van een gezonde levensstijl en laat zien dat gezondheidszorg zich veel meer zou moeten richten op het voorkomen van bepaalde aandoeningen. Vaak gaat het daarbij om welvaartsziekten die, wanneer ze zich openbaren, juist een aanslag vormen op het eigen welvaartsniveau. Eigen verantwoordelijkheid moet daarbij echter niet verward worden met eigen schuld, want daarvan is geen sprake.

Op precies dezelfde manier kan het advies om geen onverantwoorde schulden aan te gaan en de hypotheek af te lossen voor de pensioendatum, natuurlijk niet voorkomen dat een werknemer zijn baan verliest en zich gedwongen ziet ‘zijn huis op te eten’ voordat hij recht heeft op een bijstandsuitkering. Net zo goed wil sparen voor een aanvullend pensioen niet zeggen dat diezelfde werknemer daadwerkelijk de AOW-leeftijd bereikt.

Schuldenvrij leven is geen waterdichte verzekering tegen alle mogelijke vormen van onheil, maar vormt slechts een onderdeel van een verantwoorde en financieel gezonde levensstijl. Het gebruik van het woord ‘gezond’ in dit verband laat de samenhang zien tussen al die verschillende onderdelen in een mensenleven en vraagt op uiteenlopende terreinen om grote inspanningen zonder enige zekerheid over de uitkomst en om vertrouwen in de toekomst.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl