De ”Bush4141” waarmee het lichaam van de 41e president van Amerika donderdag de reis van Houston naar College Station (Texas) maakte, was bedoeld als eerbetoon aan George H.W. Bush. Of deze treinrit conform zijn eigen wensen was, meldden de Amerikaanse media niet. Maar de trein zelf was voor hem niet onbekend. In 2005 maakte hij de eerste proefrit van de imposante locomotief mee. De oud-president zei toen: „Als deze trein er was geweest tijdens mijn ambtsperiode, had ik minder met de Air Force One gereisd en meer met de trein.” De ”Bush4141” had inderdaad de allure van de Air Force One. De loc is gespoten in diverse tinten blauw en heeft op de zijkant het presidentiële zegel dat Bush destijds gebruikte.

Met deze uitvaart per spoor werd een traditie hersteld die teruggaat tot in de negentiende eeuw. De eerste keer dat er een overleden president volgens een goed doordacht plan naar zijn laatste rustplaats werd gebracht, was in 1865 toen Abraham Lincoln van Washington naar Springfield, Illinois, werd gebracht.

De trein, bestaande uit een locomotief met daarachter negen wagons, vervoerde in totaal 300 passagiers. Op de motorkap van de loc was een groot portret van Lincoln te zien. In de eerste wagon was het lichaam van de vermoorde president opgebaard met daarnaast de kist waarin zijn zoontje Willie lag. Die was drie jaar eerder op elfjarige leeftijd overleden. In de volgende rijtuigen zaten familieleden, vrienden en hoogwaardigheidsbekleders. Alleen de weduwe van Lincoln was er niet bij. Uit angst dat de emoties haar te veel zouden worden, kon en wilde zij de reis niet meemaken.

De reis van 1700 mijl die de rouwtrein van Lincoln maakte, duurde veertien dagen en ging door zeven staten. Het traject was hetzelfde als dat Lincoln had afgelegd toen hij tot president was gekozen. Toen ging hij naar Washington; nu kwam hij er vandaan. Langs de spoorbaan stonden overal mensen die nog een laatste groet aan de doodgeschoten president wilden brengen.

Grote advertenties

Wanneer de trein stopte op een station, droegen militairen de kist naar het perron en maakten die soms open zodat de lokale bevolking de vermoorde president nog één keer kon zien. Om mensen tijdig te informeren, werden de aankomsttijden van de trein in grote advertenties in lokale kranten gemeld. En een halfuur voordat de rouwtrein passeerde kwam er ook nog eens een locomotief voorbij die met fluitsignalen en het luiden van een bel de mensen waarschuwde.

In totaal tien Amerikaanse presidenten hebben hun laatste reis geheel of gedeeltelijk met de trein gemaakt. De langste reis werd gemaakt met het lichaam van president Warren C. Harding, die in 1923 tijdens een reis naar het verre westen plotseling overleed. Zij lichaam moest met de trein van San Francisco naar Washington worden gebracht, een treinrit van meer dan 3000 mijl.

De meest bijzondere uitvaart per trein was die van president James A. Garfield die in 1881 –het jaar waarin hij als president was ingezworen– in Washington werd neergeschoten. Omdat artsen het voor zijn herstel beter vonden dat hij naar zijn cottage aan de kust ging, werd een treinwagon als ziekenhuiskamer ingericht. Om de schokbewegingen van de trein op te vangen werd een rubbermatras gemaakt die gevuld werd met water. En toen bleek dat de laatste kilometers van het station naar zijn vakantiehuis moesten worden afgelegd via een hobbelweg, legden militairen binnen enkele dagen een stuk spoor aan zodat de presidentiële trein voor de deur kon stoppen.

”Om nooit te vergeten”

Een paar dagen na de aankomst moest de terugreis worden gemaakt; Garfield was overleden. De ziekenhuiswagon met zijn steriele kleuren werd binnen een dag opnieuw ingericht om te kunnen dienen als rouwkamer.

Niet alleen bij de begrafenis van presidenten zoals Franklin D. Roosevelt en Dwight Eisenhouwer is een rouwtrein ingezet, ook bij de uitvaart van mannen die van grote betekenis waren voor Amerika. Dat was bijvoorbeeld het geval bij de begrafenis van generaal Douglas MacArthur in 1964 en bij die van de in 1968 vermoorde Robert Kennedy. Bij zijn uitvaart stonden er naar schatting in totaal twee miljoen mensen langs de spoorlijn om hem de laatste eer te bewijzen. ”Om nooit te vergeten”, kopte de New York Times de volgende dag.