Niet zo lang geleden sprak ik een financieel adviseur die grote problemen voorziet op het moment dat al die zzp’ers de pensioengerechtigde leeftijd bereiken, terwijl ze geen enkele vorm van aanvullend pensioen hebben opgebouwd. Diezelfde groep heeft vaak ook geen arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten in verband met de hoge kosten en gokt dus eigenlijk op een in alle opzichten goede afloop. Tot de pensioendatum mag er niets verkeerd gaan en daarna ziet de dertiger of veertiger van nu wel.

Een van de zaken die besproken werd in het pensioenoverleg, betrof het wel of niet invoeren van een verplichte pensioenregeling voor deze groep. Dat is een lastig onderwerp, al was het maar omdat veel zzp’ers een bescheiden omzet draaien en niet eens levensvatbaar zouden zijn zonder de ondernemersaftrek. Wie onderaan de streep net voldoende overhoudt om van te leven, kan niets opzij zetten en schuift dit probleem vervolgens zonder veel nadenken voor zich uit.

Daar komt bij dat er een grote groep zzp’ers is die langdurig in loondienst is geweest en pas later een eenmanszaak is gestart. Niet zelden gaat het daarbij om oudere werklozen die nooit worden uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek en vervolgens dan maar voor zichzelf beginnen. Als schrijver en columnist beschik ik ook over een KvK-nummer, maar ik zou mezelf nooit hardop een ondernemer willen noemen.

Het wrange is dat de problemen juist binnen mijn beroepsgroep steeds zichtbaarder worden. Schrijvers die voorheen veel werden gelezen, zien hun boekverkoop gestaag dalen en moeten alle zeilen bijzetten om rond te kunnen komen. De omloopsnelheid van literatuur is zo hoog geworden, dat een gemiddeld maandblad langer in de boekhandel verkrijgbaar is dan een nieuw boek.

Mede om die reden heb ik mijn eigen kinderen altijd voorgehouden dat je jezelf nooit financieel afhankelijk moet maken van kunst of de gunst van het publiek. Voor mijzelf was het schrijven van boeken jarenlang iets voor in de avonduren, naast een betaalde baan waarmee ik in het levensonderhoud van mijn gezin kon voorzien. Dat heb ik ruim twee decennia volgehouden tot ik mijn voltijdsbaan eindelijk kon inruilen voor een bestaan als fulltime schrijver en deeltijdgepensioneerde.

Het mes snijdt daarbij aan twee kanten, want in die kwart eeuw in loondienst heb ik een redelijk aanvullend pensioen opgebouwd dat straks afdoende zou moeten zijn. Tegelijk hoef ik bij het schrijven van mijn boeken geen rekening te houden met de waan van de dag, omdat ik niet afhankelijk ben van verkoopcijfers. In die zin heb ik niet alleen financiële vrijheid, maar ook artistieke vrijheid.

Het vastlopen van het pensioenoverleg onderstreept nog eens hoe belangrijk het is om zelf tijdig maatregelen te nemen door bijvoorbeeld de hypotheek ruim voor de pensioendatum geheel af te lossen en extra te sparen. Wie een solide buffer combineert met een sober uitgavenpatroon, heeft geen officieel pensioenakkoord nodig om minder te worden getroffen door eventuele pensioenkortingen en een steeds verdere stijgende AOW-leeftijd.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl