Dit jaar vijftig jaar geleden, op 4 april 1968, vond de moord op Martin Luther King plaats. Naar aanleiding daarvan hielden de Unie van Baptistengemeenten en de Vrije Universiteit een symposium over leiderschap in het licht van de beroemde activist en baptistenvoorganger. Het symposium was een initiatief van de James Wm. McClendonleerstoel aan de Vrije Universiteit, die zich voornamelijk richt op baptistische en evangelische theologie.

Tegenstand

Dr. Williams, assistent-hoogleraar christelijke ethiek aan het Amerikaanse McCormick Theological Seminary, sprak over het christelijke activisme van de theologen Bonhoeffer en Martin Luther King jr. Hij vergeleek hen met Harriet Tubman, een negentiende-eeuwse pleitbezorger van de afschaffing van slavernij. „Hun uitleg van de weg van Jezus was verbonden met concepten als liefde, vrijheid, gerechtigheid en gemeenschap, terwijl ze te maken kregen met sterke tegenstand van hen die zich christen noemden.”

Wat is de missie van de kerk, zo vroeg Williams zich af. In sommige opwekkingsbewegingen is de kerk in zijn ogen een ‘reddingsboot’ om mensen te redden van het schip van de zinkende wereld. „De wereld en de kerk vormen zo een gescheiden werkelijkheid. Bonhoeffer en King wilden dat laatste voorkomen. Bij hen lag de missie van de kerk in de wereld.”

Zowel Bonhoeffer als King leefde in een maatschappij met racisme en gelegaliseerd geweld tegen mensen in de marge van de samenleving, aldus Williams. „Zij hadden te maken met christenen die hier apathisch tegenover stonden. Beiden stonden daardoor voor een situatie waarin zij uiting van liefde naar anderen konden geven vanuit hun geloof in Christus.”

Voor beiden was de Bergrede hierbij een belangrijke gids. „Door de Bergrede zagen Bonhoeffer en King liefde en gerechtigheid als de kern van de weg van Jezus.”

Williams besprak ook het concept van „brengende liefde.” Vaak wordt ”agape” gedefinieerd als opofferende liefde. De normatieve weg van Jezus wordt daarbij volgens de Amerikaanse ethicus geïnterpreteerd als offer omwille van het offer. Hij stelde dat brengende liefde daarentegen de zoektocht naar vrijheid echoot. „Liefde is een werkwoord, een goed dat gedaan wordt voor het welzijn van de ander, voor hun vrijheid. Brengende liefde opent het hart voor de ander, om vrijheid mogelijk te maken.”

Verschillende lenzen

Williams concludeerde dat Tubman, Bonhoeffer en King „ons voorzien van verschillende lenzen om te kijken naar de weg van Jezus. Daardoor kunnen christenen scherper waarnemen wat politiek zinvol is in moeilijke omstandigheden. Zij werden geïnspireerd door hun geloof in Christus om aandacht te schenken aan de noden van gemarginaliseerde naasten. Dat bracht hen in oppositie met hun regering. Als we hun lessen aan het hart leggen, moeten we blijven vragen: Wie is Christus eigenlijk voor ons?”

Nancey Murphey, hoogleraar aan het Amerikaanse Fuller Theological Seminary, ging in op Williams’ lezing. Zij vergeleek diens werk met dat van haar overleden man, ethicus Jim McClendon. Beiden benadrukken volgens haar dat theologie er niet toe doet als die „niet verschijnt in de levens van mensen.” Drs. Godian Ejiogu paste het referaat van Williams toe op de Nederlandse context.