Met een studie gaan jongeren een inspanningsverplichting aan. Al was het maar om de opleiding binnen de wettelijke termijn succesvol af te ronden. Een vervolgopleiding na de middelbare school is een volgende stap richting volwassenheid en misschien wel de beslissende. Na het voltooien van de opleiding word je als jongvolwassene geacht op eigen benen te kunnen staan, dus deze periode zou tevens een lesje moeten zijn in eigen verantwoordelijkheid.

Hoe lastig dat in de praktijk soms kan zijn, bleek toen ik een man sprak van begin zestig die zijn oudste zoon van 34 nog steeds financieel ondersteunde. Niet alleen had de vader een tweede, peperdure studie bekostigd na het behalen van het eerste diploma, hij stopte zijn zoon elke maand geld toe. Zijn zoon wist namelijk niet op eigen kracht voldoende inkomsten te vergaren om zichzelf te bedruipen.

Het is onmogelijk over een dergelijke situatie te oordelen. Sommige mensen zijn nu eenmaal minder goed in staat hun leven op de rails te krijgen en om te gaan met de uitdagingen van alledag. Tegelijk kan het ook te maken hebben met gemakzucht en de keuze voor een studie met weinig perspectief.

Wie als volwassene gewend is om nog steeds ‘zakgeld’ te krijgen van zijn ouders, zal dat gaan beschouwen als een vast gegeven en misschien wel als een vanzelfsprekendheid of een verworven recht,

Hoe anders is de realiteit bij die ene briefschrijver die reageerde op mijn vorige column over studerende kinderen en voor elk van hen aangaf hoe zij zelf bijdragen aan de kosten door vanaf dag één hun handen uit de mouwen te steken. De één betaalde de studie geheel zelf met behulp van gespaard geld en een zaterdagbaan, de ander had een baan gevonden bij een werkgever die de helft van de kosten van een hbo-studie voor zijn rekening nam. Weer een ander kind volgde een leer-werktraject met baangarantie.

Dit laat zien dat je als ouder veel kunt bijdragen aan de ontwikkeling van je kinderen door hen vanaf hun prille jeugd voor te houden dat spaarzaamheid een deugd is.

Zo bekeken is een vervolgopleiding slechts het laatste stukje in een lange weg van bewustwording. Een diploma heeft alleen maar waarde als afgestudeerden ook de waarde kennen van geld. Jongeren leren veel meer van hun opleiding als ze daarnaast ook nog een betaalde bijbaan hebben om zelf het collegegeld te bekostigen van het volgende studiejaar.

Daarnaast is het raadzaam om een aanvullende beurs of een ouderbijdrage aan te vragen bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Hoewel de basisbeurs is afgeschaft, komen sommige studenten nog steeds in aanmerking voor een bescheiden (prestatie)beurs. Ook kan het zijn dat uw kind recht heeft op een aanvullende studietoelage –dus geen lening maar een gift– omdat u meerdere studerende kinderen heeft of omdat uw inkomen onder een bepaalde grens valt. DUO controleert zelf uw inkomen aan de hand van uw belastingaangifte en beoordeelt of er recht is op aanvullende financiering.

Zo wijst u uw kinderen niet alleen op hun plichten, maar attendeert u hen ook op hun rechten.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl