Toekomst vloeibaar gas in transportsector onzeker
De grote voorsprong die Nederland heeft op het gebied van duurzaam transport op vloeibaar gas (lng), dreigt verloren te gaan als de accijns op de brandstof per 1 januari 2019 omhoog gaat.
En dat terwijl andere Europese landen jaloers kijken naar wat hier is bereikt, stelt het Nationaal LNG Platform en Rolande, ontwikkelaar van lng in Nederland, in reactie op het besluit van staatssecretaris Menno Snel van Financiën om de accijns op lng per 1 januari 2019 te verhogen.
De bewindsman vindt dat er genoeg geld in het promoten van lng is gestoken en dat de resultaten sinds 2013 achterblijven. Bovendien valt de voorspelde milieuwinst tegen, zei hij eind oktober.
Liquified natural gas (lng) is als zogeheten duurzame brandstof wereldwijd enorm in opkomst. Het is een mengsel dat voornamelijk bestaat uit methaan met restgassen als stikstof, propaan en ethaan. De grondstof is tot nu toe vrijwel altijd aardgas. Dit wordt in een fabriek gekoeld tot -162 graden Celsius. Tijdens dat proces worden ongewenste bestanddelen uit het gas gehaald, zodat bijna alleen methaan overblijft.
Lng heeft een zeer hoge dichtheid. Het is dus compact, waardoor een tanker er meer van kan vervoeren. Dat levert milieuwinst op ten opzichte van gewoon aardgas. Ook is dat een voordeel bij trucks, die gebaad zijn veel kilometers per tank. Lng is bij verbranding ook schoner dan benzine of diesel.
Veel energie
Toch blijkt lng niet zo milieuvriendelijk als gedacht. Het bewerkingsproces kost veel energie. Het vloeibare gas moet tijdens het transport gekoeld blijven. Dat kost ook energie, net als het opwarmen dat nodig is om op lng te kunnen rijden of varen. Voor de opslag van het gas zijn bijzondere metalen als nikkel en aluminium nodig. Dat maakt lng minder duurzaam dan het oorspronkelijke aardgas, dat als schoonste fossiele brandstof geldt. Voor trucks is dat echter minder aantrekkelijk.
Bio-lng lijkt duurzamer, omdat het wordt gewonnen uit methaan, dat vrijkomt uit agrarische resten en mest van vee. De provincie Gelderland heeft daar onlangs geld voor vrijgemaakt. Maar voor het gebruik van biomethaan zijn veel meer kapers op de kust, terwijl het aanbod nog gering is.
Qatar is wereldwijd de grootste producent van lng, met Australië en de Verenigde Staten als nummer twee en drie. Die landen hebben enorme aardgasvoorraden in onbewoond gebied en ver weg op zee. In 2017 is 393 miljard kubieke meter lng geproduceerd en werd er 293 miljoen ton geëxporteerd (zie grafiek). Het Internationale Energie Agentschap IEA verwacht dat de vraag naar lng wereldwijd in de komende vijf jaar enorm zal stijgen, met name door de grote belangstelling vanuit China en ontwikkelingslanden.
Het vloeibare gas wordt niet alleen met tankers, maar ook via pijpleidingen over de bodem van de oceanen aangevoerd. Opslag gebeurt in enorme terminals in havens. Rotterdam heeft de grootste lng-bunkerhaven van Europa.
Juichend ontvangen
In Nederland werd de brandstof juichend ontvangen, met subsidies en belastingvoordelen voor bedrijven. Albert Heijn heeft bijvoorbeeld distributietrucks op lng. Een werkgroep onder leiding van hoogleraar Industrial Engineering Iris Vis van de Rijksuniversiteit Groningen startte in 2013 een onderzoek naar de logistieke uitdagingen van de overstap op duurzame brandstof. „Duurzame brandstof is mooi”, zegt ze. „Maar niet zonder duurzaam distributienetwerk. Er is de afgelopen jaren veel gerealiseerd, maar partijen moeten elkaar wel vasthouden. Alleen samen kun je dit ecosysteem laten groeien.”
„De ambitie bleek te groot”, erkent het Nationaal LNG Platform, waarin bedrijven en overheden samenwerken. „Er zijn nu 25 lng-tankstations in Nederland, waar de 500 lng-trucks kunnen tanken. En er vaart één binnenvaartvloot op de brandstof.” Het platform richt zich de komende jaren vooral op het winnen van bio-lng. „Want Nederland is pionier voor heel Europa op het gebied van de technologie.”