Voor Natasja en Anja is het Westen onbereikbaar

Jong, intelligent en ambitieus. Je zou zeggen dat voor Natasja en Anja de wereld aan hun voeten ligt. Niets is minder waar, vertellen ze op een terras in Simferopol. Deze zaterdagochtend hebben ze zichzelf in café Ciao! getrakteerd op een eclair, de wereldberoemde langwerpige Franse roomsoes met glazuurlaag.

Natasja (21) en Anja (20) zijn op zoek naar tijdelijk werk als tolk-vertaler Frans en Engels, maar grijpen vooralsnog mis. Toen ze hun opleiding aan de universiteit begonnen, viel de Krim onder Oekraïens gezag. Door de Russische overname in 2014 lag het onderwijsprogramma van de twee stil, terwijl de rest van Rusland doorstudeerde. Vanwege deze achterstand zijn ze nog niet gekwalificeerd als tolk-vertaler en leggen ze het af tegen Russische studenten die wel een diploma hebben gehaald.

Natasja en Anja, die zeggen neutraal te staan in het conflict over de Krim, dromen van een opleiding in het Westen om hun kennis bij te spijkeren. Maar een reis naar het buitenland zit er niet in. Vanwege de sancties van het Westen krijgen Krimbewoners als Natasja en Anja geen visum. Wat overblijft is werk als leerkracht, maar daar is de concurrentie groot.

„Ik hou van Oekraïners”

Tatjana Vodolazenko (60) staat buiten naast een tafel met zelfgemaakte souvenirs, doosjes met schelpjes, voor de verkoop. Het is haar hobby en ze krijgt zo ook de kans om mensen te ontmoeten.

De door de zon gebruinde vrouw telt haar zegeningen sinds de Russische vlag wappert in Saki, een bekend kuuroord op de Krim. Ze krijgt sindsdien een pensioen van 9000 roebel (115 euro) per maand. Onder Oekraïne had ze geen recht op pensioen, vertelt ze, omdat ze te weinig had gewerkt en de pensioengerechtigde leeftijd nog niet had bereikt.

Ja, er zit aantal minpuntjes aan de Russische overname: medicijnen zijn duurder geworden, net als andere producten. Maar dit weegt in haar ogen niet op tegen Moskous belangrijkste daad: het redde de Krim in 2014 van oorlog en chaos. Nu kan ze de hele dag buiten kletsen met vriendinnen die naast haar eveneens souvenirs verkopen.

Vodolazenko hoopt dat Oekraïners naar Saki komen. De stad staat bekend om zijn sanatoria en modderbaden. Ze blijven weg sinds Rusland het schiereiland inlijfde, maar Vodolazenko wil hen dolgraag spreken. „Ik hou van het Oekraïense volk.”

Van toeristen moet Charachoersach het niet hebben

Zijn hippe winkel in Sebastopol zou niet misstaan in metropolen als Londen, Parijs en New York. Wie op de Krim van honkbalpetten houdt, kan hier zijn geluk op. Net als de liefhebber van sportschoenen en slippers van westerse merken als Adidas, Reebok en Nike. Zelf draagt eigenaar Anton Charachoersach (29) spierwitte schoenen, een donkere korte broek en een wit shirt met het opschrift ”Sevastopol offender”. Blij met de Russische inlijving is hij overigens niet: hij spreekt consequent van annexatie en trouwde bewust in Oekraïne.

Ondanks het feit dat zijn winkel er piekfijn uitziet, wil Charachoersach de Krim verlaten. Veel winst maakt hij niet: de lokale bevolking heeft te weinig geld. Van het toerisme moet Charachoersach het ook niet hebben. Buitenlanders komen er niet door de sancties en Russen van buiten de Krim verkiezen de resorts in Turkije boven de sanatoria van de Krim. Die leveren een betere service en bieden een lagere prijs. Charachoersach heeft ervoor gekozen om ook hippe kleren van Russische ontwerpers te verkopen, omdat die beter te betalen zijn voor de gemiddelde klant.

Hoe komt Charachoersach aan die westerse sportmerken? Omzeilt hij de sancties? Hij moet lachen. „Nike zei: Als je onze spullen wilt hebben, moet je naar Moskou komen. De andere merken koop ik direct in op de Krim.”

Inmiddels is het winkelcentrum waarin de winkel van Charachoersach was ondergebracht gesloten wegens brandveiligheidsvoorschriften.

Behoedzaam manoeuvreren in de kerk

„Sommige mensen waren blij, voor anderen was het een tragedie. Aan mij om hen te verenigen.” Sergej Kojda (41) is predikant van een gemêleerde protestantse gemeente in Simferopol, de hoofdstad van de autonome Russische deelrepubliek de Krim. Met Russen, Oekraïners en Tataren in zijn kerkgemeenschap moest Kojda ervoor zorgen dat de verhoudingen niet verstoord raakten.

De etnische Russen op het schiereiland vierden vier jaar geleden feest. Hun droom kwam uit. Moskou lijfde de Krim in. Voor de Russische bevolking betekende dit een hereniging met het moederland. Pal daartegenover stonden de etnische Oekraïners en Krimtataren. Voor hen was het een annexatie, met Rusland als bezetter. Zij raakten afgesloten van Oekraïne, in hun ogen het rechtmatige gezag op de Krim.

In zo’n klimaat moest predikant Kojda, zelf voorstander van aansluiting bij Rusland, behoedzaam manoeuvreren om te voorkomen dat zijn kerkleden tegenover elkaar kwamen te staan. Hij koos ervoor om in zijn preken weg te blijven bij de politiek. „We baden tot God dat de Krim bewaard zou blijven voor de mensen. We baden om vrede.”

Zijn kerk zit enigszins verstopt in de kelder van een flatgebouw. Buitenlicht is er nauwelijks. Alleen de alleen de rood beklede stoelen geven tussen de synthesizer, een gitaar, een glazen katheder en strakke wit gestucte muren kleur aan de kamer.

Kojda kan zijn diensten echter vrijuit houden. In tegenstelling tot andere godsdiensten voelt hij geen druk van de Russische autoriteiten. Zijn verklaring voor deze vrijheid is simpel: „We zijn geen grote kerk en bevinden ons in de periferie van Rusland.”