De beuk erin, wat de CU-bewindsman betreft. „De jongeren die nu geboren worden, moeten niet meer weten wat een sigaret is. Ik hoop dat zij gaan vragen wat voor ding dat is dat uit die man z’n mond hangt”, tekende dagblad Trouw recent op uit de mond van de staatssecretaris van Volksgezondheid. Zet de reeks ophanden zijnde maatregelen tegen roken zoden aan de dijk?

Een pakje sigaretten voor 10 euro: dringt dat het aantal rokers terug?

Prof. dr. Carel Jansen, emeritus hoogleraar communicatie- en informatiewetenschappen in Groningen: „Jazeker. Onderzoek in Australië toont dat duidelijk aan. Wel bestaat het gevaar dat door zo’n prijsverhoging Nederlanders die niet veel te besteden hebben én toch door blijven roken het hardst worden geraakt. Het risico is dat ze goedkoper en minder gezond eten kopen om zo geld voor hun sigaretten over te houden.”

Prof. mr. Brigit Toebes, hoogleraar gezondheidsrecht in Groningen: „Zo’n prijsverhoging werkt zeker. In Australië nam de overheid een pakket antirookmaatregelen, waaronder een sterke prijsverhoging. Daar kost een pakje sigaretten nu 18 euro. Het aantal rokers is in dat land sterk gedaald. Eerst rookte 25 procent van de bevolking, nu nog 12 procent.”

Rookwaar in bijvoorbeeld supermarkten onzichtbaar maken: ontmoedigt dat roken?

Jansen: „Feit is dat de tabaksindustrie decennialang enorm veel geld heeft besteed aan het zíchtbaar maken van sigaretten. Grote borden met de Marlboro-man. Voetballer Johan Cruijff die een sigaret opsteekt. Nu geeft de staatssecretaris tegengas. Of dat helpt, is lastig te zeggen. Van belang is om een reeks antirookmaatregelen te nemen.”

Toebes: „Het effect van het in een kast opbergen van sigaretten in een supermarkt is moeilijk te meten. In Australië heeft een pakje sigaretten een olijfgroene kleur. Onderzoek toont aan dat die kleur kinderen afstoot. Hoe dan ook vind ik het goed dat het kabinet de nieuwe generatie weg wil houden van de sigaret. Prioriteit krijgen wat mij betreft rookverboden op schoolpleinen, sportvelden en speeltuinen.”

Jan Roos van de campagne ”Nee-derland” verzet zich tegen maatregelen om het roken uit te bannen. Hij spreekt van overheidsbetutteling.

Jansen: „Ik snap hem ergens wel. De overheid mag niet onbegrensd onze individuele vrijheden aantasten. Daar staat tegenover dat we heel zeker weten dat roken dodelijk is. Daarom is het goed dat de overheid soms één lijn trekt. Nu vinden we het heel normaal dat je in je auto een veiligheidsgordel omdoet. Maar toen die verplichting werd ingevoerd, was daar ook weerstand tegen. Een sigaret vind ik van een heel andere categorie dan bijvoorbeeld een wijntje of gefrituurd voedsel. Gefrituurd eten is ook niet zo gezond, maar de overheid moet dat niet gaan verbieden.”

Toebes: „Ik vind dit een moeilijke discussie. We moeten niet toe naar een politiestaat. Pas zag ik op een groot station in Maleisië een bord met een tekst als: ”Als je hier rookt, riskeer je een gevangenisstraf”. Dat willen we hier in Nederland toch niet? Al met al ben ik positief verrast over de antirookmaatregelen van het huidige kabinet. In voorgaande jaren legde de regering wel heel sterk de nadruk op liberale waarden. Het is goed dat staatssecretaris Blokhuis nu de focus anders legt. Heel belangrijk daarbij is dat artsen meer tijd en geld krijgen om mensen van het roken af te helpen.”