Het jaarthema van Depositum Custodi luidt ”Wereldburger: christen in twee werelden”. De lezing van prof. Hoek had als titel ”Het wezenlijke in cultureel gekleurde bevinding” en ging over de vraag welke ruimte er mag zijn voor verschillen in bevindingen, liturgie en dogmatiek in andere kerkculturen. Prof. Hoek: „De geloofsbeleving kan en mag sterk verschillen, maar er is een eenheid in de verscheidenheid. Vanuit die eenheid zullen eens de zangers uit het Paramaribo Gospel Choir samen met zangers uit een Urker mannenkoor in een harmonieus klinkend gezang verenigd zijn.”

De inleider merkte op dat Europa in deze geglobaliseerde wereld niet als het zwaartepunt van het christendom gezien kan worden. Het christendom is volgens hem een zaak van zes continenten. Dit brengt met zich mee dat de Nederlandse geloofsbeleving niet aan anderen kan worden opgelegd, omdat deze ook cultureel bepaald is.

Splintertje

Steeds meer theologen uit West-Europa beseffen dat de Afrikaanse theologie verrijkende inzichten oplevert, aldus prof. Hoek. „Een gelovige afzonderlijk bezit slechts een splintertje aan geloofsinzicht, want volgens de Efezebrief zijn alle gelovigen van alle tijden en plaatsen in gezamenlijkheid nodig om de lengte, breedte, diepte en hoogte van het geloof te peilen.” Volgens de emeritus hoogleraar is die eenheid in de verscheidenheid van de geloofsbeleving wel iets anders dan de postmoderne opvatting waarin ieder zijn eigen waarheid wordt gegund.

Op de vraag die hem was voorgelegd, of de verscheidenheid dan zonder enige beperking is, antwoordde prof. Hoek: „De Bijbel geeft weliswaar ruimte voor verscheidenheid, maar niet zonder de kaders. Echt geloof is altijd bevindelijk omdat men met hart en ziel gelooft. Als geloven zowel weten als voelen is, zit het daarom enerzijds geen voet te hoog, maar anderzijds ook geen voet te laag.” Hij citeerde daarbij de Dordtse Leerregels, die deze geloofsbevinding van de vrijspraak en de liefelijke werking van de Heilige Geest in „lyrische bewoordingen” beschrijven.

Rand van de tegenspraak

Hoewel de Bijbel geen directe uitspraken doet over de grenzen van de geloofsbeleving, fonkelt die veelzijdige beleving van het geloof van iedere Bijbelbladzijde, zei prof. Hoek tegen de studenten. „In het bijzonder uit de Psalmen, maar ook uit het Nieuwe Testament blijkt dat de geloofsbeleving heel verschillend kan en mag zijn. De uitingen zijn soms zo verschillend, dat het op de rand van de tegenspraak ligt.”

Toch is er in die bontheid een rode draad te ontdekken, gaf de emeritus hoogleraar aan. In al die verscheidenheid is er toch sprake van een soort dragend gebinte. Zowel in het Oude als in het Nieuwe Testament is sprake van een samengaan tussen ootmoedig respect en vrijmoedige vertrouwelijkheid.”

De kerk van Christus is veelkleurig en de globalisering daagt de kerk uit tot een nieuwe katholiciteit, aldus prof. Hoek verder. „De apostel Paulus is een rolmodel van hoe christenen de wereld tegemoet moeten treden. Wij zijn getuige van de vervulling van de belofte dat het Evangelie via de moderne media wereldwijd wordt verspreid. De Geest spreekt alle talen en doorbreekt alle grenzen.”