De afgelopen dagen was Carlos weer in Italië, samen met echtgenote prinses Annemarie, broer Jaime en diens vrouw Viktória. Op de agenda stond zoals de laatste jaren gebruikelijk een reeks afspraken: met de bisschop van Parma, met de burgemeester en voor Carlos zelfs een uitstapje naar de Italiaanse militaire academie in Modena. „Razend interessant zoals daar de elite van het Italiaanse leger wordt opgeleid”, vertelde de prins, die in Italië vooral wordt geafficheerd als hertog van Parma, na afloop. „De militairen worden doordrenkt van normen en waarden. Ze moeten nadenken, opdat zich niet herhaalt wat er in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd.”

Op straat in Parma en Piacenza, twee plaatsen die niet ver van elkaar af liggen, wordt de familie Bourbon-Parma niet herkend. De meeste inwoners weten niet eens dat de hertogelijke familie nog bestaat. De laatste regerende hertog was Roberto I, de overgrootvader van prins Carlos. Maar deze hertog was nog maar een kind toen hij op de troon kwam en kort daarna, in 1859, moest plaatsmaken omdat alle staten en staatjes van Italië zich verenigden onder de koningen van Savoye.

Roberto week uit naar het buitenland en zorgde voor een omvangrijk nageslacht: 24 kinderen bij 2 achtereenvolgende echtgenotes. Onder die kinderen Zita, de laatste keizerin van Oostenrijk, en prins Xavier, de grootvader van de ‘Nederlandse’ tak van de familie, die onder de naam ”de Bourbon de Parme” in 1996 is ingelijfd in de Nederlandse adel. In die tijd ook pakte Carlos’ vader Carlos Hugo de draad weer op in de voormalige hertogdommen, die op hun beurt ook contact zochten. Sindsdien zijn de bezoeken regelmatig geworden en tegenwoordig gaat Carlos, die zijn vader in 2010 opvolgde als hertog van Parma en Piacenza, elk jaar.

Mis

De hertogdommen hebben hun aloude koninklijke en hertogelijke ridderorden behouden. De Italiaanse republiek heeft er geen problemen mee dat die nog altijd worden verleend en vast onderdeel van de jaarlijkse bezoeken zijn de bijeenkomsten van de orden met hun lange namen en oude tradities, die teruggaan tot de zeventiende eeuw en deels al langer. Zo verwijst de Constantijnse Orde van Sint Joris –Ordine Constantiniano di San Giorgio– naar de Romeinse keizer die het christendom niet langer vervolgde.

Prins Carlos is grootmeester van deze en nog twee aanverwante orden, die tijdens zijn verblijf zowel in Piacenza als in Parma bijeenkomen. De ontmoetingen worden in beide steden voorafgegaan door een mis. Dit jaar nam Carlos zijn dochtertjes Luisa Irene en Cecilia mee naar de kerk in Piacenza, maar de volgende avond mochten ze de plechtigheid in de Steccata-basiliek van Parma overslaan. „Ze zijn nog jong. We willen dat ze langzaam aan deze bezoeken wennen en er plezier aan beleven”, vertelde prinses Annemarie. De strategie werkte. De meisjes volgden de mis met belangstelling en hielden zich rustig.

Ridderorde

Waar koning Willem-Alexander in Nederland zijn handtekening zet onder besluiten tot het verlenen van lintjes, zo mag Carlos als hertog van Parma en Piacenza dat doen voor de ridderorden van de hertogdommen. De onderscheidingen gaan naar mensen die zich in de lokale samenlevingen verdienstelijk hebben gemaakt en zijn vaak een teken van waardering voor sociaal werk. De orden ondersteunen ook maatschappelijke en sociale projecten en zamelen daarvoor geld in, onder meer met een benefietgala dat onderdeel is van het jaarlijkse bezoek.

Zaterdagavond gingen Carlos, Annemarie, Jaime en Viktória daarvoor de stad uit, naar de Villa Castellina in Soragna. Italië heeft nog overal kastelen en paleizen en eeuwenoude adel, die weliswaar niet meer regeert maar nog altijd een rol speelt in het sociale en culturele leven.

Als hoofd van het koningshuis Bourbon-Parma kan Carlos ook titels verlenen, al worden die niet bijgeschreven in bijvoorbeeld het Nederlandse adelsregister. Vorig jaar maakte hij oudste dochter Luisa Irene markiezin van het plaatsje Castell’Arquato en dochter Cecilia gravin van het al even kleine Berceto. De burgemeesters waren er verguld mee, en nadat Luisa vorig jaar al aan de hand van haar moeder had kennisgemaakt met haar Castell’Arquato, was het zaterdag de beurt aan Cecilia (3) om op visite te gaan in Berceto.

Staatshoofd

Gastheer burgemeester Luigi Lucchi had een op haar leeftijd afgestemd programma opgesteld, waarbij de kop warme chocolademelk en de uitgereikte souvenirmunt de meeste indruk maakten. „Het was enig. Ze vond het echt leuk en stak er ook nog wat van op”, vertelde Annemarie na afloop. Carlos zei zeer trots te zijn op het eerste publieke optreden van zijn dochter. Een nadere kennismaking van zoontje Carlos Enrique (2) laat nog even op zich wachten. „Hij is nog te jong.”

Prins Carlos toonde zich zaterdagavond vlak voor vertrek naar het gala tevreden over zijn verblijf. „Het was een druk maar goed georganiseerd programma”, zei hij in het Palazzo Dalla Rosa Prati in Parma, waar hij na de mis, bijeenkomst van het kapittel van de ridderorden en de plaatselijke lintjesregen, zich even kon opfrissen.

Het is een jaarlijkse rolwisseling: in Nederland verdient hij met de bevordering van duurzaamheid zijn geld en bij aankomst in Parma is hij een soort staatshoofd, maar dan wel voor maar twee dagen. Maandag moet hij weer gewoon aan de slag.