De kritiek is niet van de lucht. De krijgsmacht is weer eens niet in staat om militairen met deugdelijk materiaal de poort uit te sturen. De duizend Nederlandse militairen die in oktober deelnemen aan de grootschalige NAVO-oefening Trident Juncture (40.000 man, 130 vliegtuigen, 70 vaartuigen) moeten zelf de bescherming van handen en voeten regelen. En oren niet te vergeten.

De Tweede Kamer reageerde dinsdag onthutst op het nieuws dat militairen 1000 euro krijgen om zelf extra warme onderkleding, jassen en handschoenen te kopen. „Absurd”, zegt Isabelle Diks (GroenLinks). Hanke Bruins Slot (CDA) rept van een „bizarre gang van zaken.” Chris Stoffer (SGP) veegt de vloer aan met de defensieaanpak. „Niet normaal.”

Snoeiharde kritiek

Na snoeiharde kritiek probeert Defensie alsnog kleding voor de oefening in Noorwegen centraal in te kopen. „Ik ga kijken of we het nog op een andere manier kunnen organiseren”, zei staatssecretaris Barbara Visser dinsdag.

Een „uitzonderingssituatie die niet voor herhaling vatbaar is”, vindt Visser. Arctische kleding voor de oefening in Noorwegen is volgens haar niet overbodig. Militairen hebben eerder, tijdens de NAVO-missie in Litouwen, bevroren ledematen opgelopen.

Defensie werkt al twee jaar aan de oefening Trident Juncture. Ook al kan de temperatuur in het Scandinavische land dalen tot -20 graden Celsius, toch ontbreken extra warm ondergoed, een onderjas, overschoenen en handschoenen. De aanvraag voor het arctische kledingpakket kwam „te laat” om centraal aan te besteden.

Niet op orde

Sergeant Luke (24) van het 45 Pantserinfanteriebataljon in Havelte loopt zich warm voor de oefening in de kou. De manschappen van de Johannes Postkazerne rukken uit met YPR’s –„ouderwetse pantservoertuigen”– en CV-90-pantservoertuigen. Met kanon. Kan geen kwaad, met zo veel Russen in de buurt.

„Bijzonder en ongebruikelijk”, zegt sergeant Luke over het ontbreken van adequate winterkleding voor de oefening. „Zo hoort dat niet. Goeie vraag waarom het kledingbedrijf van Defensie de boel niet op orde heeft. De kwestie houdt me bezig.” Kleding kopen bij de krijgsmacht is een zaak van lange adem, weet hij. „Iedereen heeft er iets over te zeggen. Daardoor duurt het zo lang.”

Toch ziet de sergeant ook een lichtpuntje. „Het ontbreken van goede winterkleding biedt kansen. Een schutter die boven op een pantservoertuig met zijn gezicht in de elementen zit, heeft behoefte aan andere kleding dan een commandant die binnenin zit. Een gelaatsmasker bijvoorbeeld. Iedereen kan nu zelf kopen wat hij het hardst nodig heeft.”

Kortom, militairen moeten eigenlijk gewoon blij zijn dat Defensie z’n zaakjes niet op orde heeft? Nee, dat wil de sergeant natuurlijk ook weer niet zeggen. „Zó hoort het niet. Maar we moeten er het beste maar van maken. Ik heb liever goed, dan snel.” Eén meevallertje: „We krijgen een muts van de 43 Gemechaniseerde Brigade. En een brandertje.”

Bonnetjes

Luke gaat vrijdag winkelen. Vooraf oriënteren, achteraf declareren. Shoppen in de baas z’n tijd. „We hebben een lijstje gekregen met winkels en websites.” De legerleiding geeft twee richtlijnen mee: een jas moet groen zijn en bestand tegen -20.

Bever-sport lijkt hem een geschikte zaak. „Ik verwacht zo’n 700 tot 1000 euro kwijt te zijn. Voor een paar goede kisten, een jas en handschoenen.” De pantserinfanterist koopt de warme winterkleding liever niet online. „Ik wil eerst zelf even passen.”

De sergeant heeft, na een eerdere uitzending in de zinderende hitte van Mali, zin in de oefening in de ijzige Noorse kou. „Mooie uitdaging.”