In de winkel is het echter een oase van rust. De paden van de supermarkt in het Brabantse dorp zijn kort na achten niet alleen leeg doordat er vrijwel geen klant ronddwaalt. Er zijn ook geen vakkenvullers. Rust is er ook doordat er geen muziek klinkt, geen kassageluiden, geen luid gepraat. De lichten zijn gedimd. Twee vrouwen komen fluisterend voorbij, maar zo hoeft het nu ook weer niet: het personeel praat gewoon hardop, maar niet eerder dan nadat een klant een vraag heeft gesteld.

„Fantastisch”, vindt mevrouw Meeuse het prikkelarme uurtje dat de AH deze morgen voor het eerst uitprobeerde. De oudere inwoonster van Sint Michielsgestel heeft last van microfonie: overgevoeligheid voor geluid. „Je wordt in winkels vaak overspoeld door lawaai, alsof het een disco is.” En nu: „Zo rustig. En het personeel zei niet meer dan nodig was. Dat hoeft ook niet; als ik iets nodig heb, vraag ik het zelf wel.”

Haar dorpsgenoot Sanders komt naar buiten, handen stevig in de zakken van zijn jack. Ook hij kwam bewust op het prikkelarme uurtje af. „Ik heb geen last van overgeprikkeldheid, maar ik houd gewoon niet van luidruchtige winkels. Ik erger me aan radiozenders. Dit is een geweldig initiatief; zouden ze vaker moeten doen.” Voor herhaling vatbaar, wat hem betreft. De winkel gaat er ook mee door: voortaan is er eens per week een prikkelarm uurtje.

Te vroeg

Op een steenworp afstand van de supermarkt ligt Kentalis, een instelling voor mensen met taal- of gehoorproblemen. Voor hen is boodschappen doen vaak een zware opgave omdat ze moeite hebben met communiceren en het verwerken van prikkels.

Of ze bij het prikkelarme uurtje baat hebben? „Niet op dit tijdstip”, zegt een medewerkster van Kentalis die de winkel uitstapt. „De meesten slapen nog. Ze gaan daarna naar de dagbesteding. Winkelen doen ze vooral in het weekend.” Maar „een mooi initiatief” is het wel, vindt de medewerkster. „We staan open voor ideeën; als het nodig is, kiezen we een ander uur. Maar we moesten ergens beginnen”, reageert de bedrijfsleidster.

Overweldigend

Ook mensen met hersenletsel hebben baat bij meer rust in de winkel, zegt een personeelslid van de Albert Heijn. En een woordvoerster van de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) wijst erop dat winkelen voor mensen met een autistische stoornis een té overweldigende ervaring kan zijn: „Heel veel mensen, overal geluid, mensen die de paden versperren bij het vakken vullen. Dat geeft zo veel prikkels dat winkelen niet leuk is en dat mensen soms weglopen.”

Meerdere instellingen proberen rekening te houden met deze groep klanten door prikkelarme momenten in te voeren. „Musea, bioscopen, pretparken, kermissen.” De AH in Sint Michielsgestel is de eerste Nederlandse supermarkt die een prikkelarm uurtje invoert. „We hopen dat er veel meer zullen volgen.”

Voor het personeel is er taart van de regiomanager: ”Succes met het prikkelarm winkelen”. Een caissière vindt het te stil. „Thuis doe ik altijd de radio aan. Ik moet geluid om me heen hebben.” Haar collega: „Doordat het zo rustig was, schoot het werk veel meer op.” De Albert Heijn ontleende het idee aan supermarkten in Groot-Brittannië, vertelt assistent-bedrijfsleidster Eva Mennes. Zij nam contact op met de NVA en vroeg om een lijst van storende geluiden. Tientallen mensen leverden een hele waslijst aan. Prikkels genoeg om weg te zuiveren. Zo kan winkelen ook.