Een magere voldoende, niet meer dan een 6,3. Dat cijfer geven mensen als hun wordt gevraagd in te schatten hoe dementievriendelijk Nederland is. Dat bleek in september uit onderzoek in opdracht van het programma Samen dementievriendelijk. Werk aan de winkel dus. Niet in de laatste plaats omdat slechts een kwart van de ondervraagden denkt dat hij signalen van dementie zal herkennen.

Het is niet enkel kommer en kwel, benadrukt Julie Meerveld. „Het goede nieuws is dat 85 procent van de Nederlanders zich wil verdiepen in dementie. Dat een groeiende groep zich medeverantwoordelijk voelt voor de realisatie van een dementievriendelijke samenleving geeft de burger moed.”

Nederland telt 270.000 mensen met dementie. Tijdens de jaarlijkse Wereldalzheimerdag is er extra aandacht voor deze hersenziekte. Samen dementievriendelijk doet dit het hele jaar door. Het betreft een gezamenlijk initiatief van Alzheimer Nederland, pensioenorganisatie PGGM en het ministerie van VWS, en is onderdeel van het Deltaplan Dementie. Het programma ging in 2016 van start en heeft niet alleen de man in de straat op het oog, maar ook werknemers van gemeenten, organisaties en bedrijven. Meerveld is er namens Alzheimer Nederland bij betrokken.

Het kan lastig zijn om iemand op straat aan te spreken die zoekend om zich heen kijkt.

„Ik herken die schroom. Daarom proberen we de kennis over dementie te vergroten, in de hoop dat mensen beter kunnen omgaan met iemand die deze ziekte heeft. We hanteren daarbij de ezelsbrug ”GOED”.”

”GOED” omgaan met dementie?

„De g staat voor geruststellen. Stel je voor aan de ander die dementie heeft en probeer hem op zijn gemak te stellen. De o staat voor oogcontact. Oogcontact is nodig om na te gaan of de ander je begrijpt. Stel hem eenvoudige vragen en één vraag tegelijk. Vermijd vragen over het recente verleden.

Met de e bedoelen we even meedenken. Ga mee in de gedachtegang van de persoon met dementie en betrek hem bij het zoeken van een oplossing. Pas ervoor op hem te corrigeren, want dat maakt iemand onzeker. De letter d staat voor dankjewel. Heb er erg in om de persoon die je spreekt te bedanken. Dit draagt bij aan zijn gevoel van eigenwaarde.”

Wat is er al bereikt?

„Inmiddels hebben 145.000 mensen zich geregistreerd op samendementievriendelijk.nl. Meer dan de helft van hen heeft een van de gratis onlinetrainingen gedaan. Zo’n 64.000 mensen deden via onze site de basistraining ”GOED omgaan met dementie”. Circa 20.000 mensen volgden een branchetraining, waarbij wordt ingezoomd op iemands werk bij bijvoorbeeld de gemeente, de kapper, in de horeca of in de thuiszorg.

Ook hebben zich zo’n 400 grote en kleine organisaties bij ons aangesloten, van een gigant als Ahold tot een tandartspraktijk in Waterland. Verder doen er meer dan zeventig gemeenten mee.”

Waarom is zo’n training nodig?

„Alleen al omdat slechts een kwart van de Nederlanders denkt dat hij signalen van dementie zal oppikken. Een straatonderzoek deze maand in Almere, Den Haag en Rotterdam bevestigde dit beeld. De helft van de 1200 mensen die we spraken, dacht bij dementie enkel aan geheugenverlies. Ze wisten niet dat er ook andere signalen van deze ziekte zijn. Mensen met dementie krijgen moeite met dagelijkse handelingen zoals een afspraak maken, zich aankleden, koffiezetten of een boodschap doen. Dit maakt hen onzeker. Daardoor trekken ze zich terug en nemen minder deel aan sociale activiteiten.”

Wat kenmerkt een dementievriendelijke samenleving?

„Het is een samenleving waarin mensen met dementie begripvol tegemoet worden getreden, respectvol worden behandeld en waarin er niet over, maar mét hen wordt gepraat. We hopen dat ze zich daardoor niet terugtrekken uit sociale verbanden en juist wel de straat op durven gaan.”

Bent u hoopvol gestemd?

„Ja, want er gebeuren mooie dingen. Zo bedankte de dochter van een mevrouw uit Twello eerder dit jaar de inwoners van deze plaats voor de manier waarop zij met haar moeder waren omgegaan. Haar moeder, die dementie had, liep vaak een rondje door het dorp en kwam in allerlei winkels. Voorbijgangers en winkeliers hadden de vrouw vriendelijk te woord gestaan en geholpen, bleek uit de rouwadvertentie die de dochter plaatste met de tekst „Twello, bedankt voor het terugzwaaien naar mijn moeder.””