Al vroeg in de ochtend staan boeddhistische gelovigen bij de ingang van de Nieuwe Kerk te wachten om een glimp op te vangen van de 82-jarige geestelijk leider van de Tibetaanse boeddhisten. De Nieuwe Kerk kent een traditie van tentoonstellingen gewijd aan religies, van de islam tot het christendom. Nu pakt de kerk –niet meer in gebruik voor erediensten, maar alleen voor culturele evenementen– uit met het boeddhisme. Een wereldbeschouwing die momenteel hoge ogen gooit in het Westen. Ze zegt een intellectueel antwoord te bieden op vragen over lijden en sterfelijkheid zonder dat mensen in een persoonlijke God hoeven te geloven. Het aantal boeddhabeeldjes in Nederland wordt op 1 miljoen geschat.

Compassie

Net voordat de dalai lama aankomt, speelt de organist ”O lux beata trinitas” (O licht, zalige Drie-eenheid) van de Duitse barokcomponist Matthias Weckmann. Een schrijnende tegenstelling met de leer van het boeddhisme, waarin geen sprake is van een Schepper. Er bestaat alleen een eeuwige kringloop van het leven, waar het karma de mens eindeloos laat verdergaan, totdat hij rust vindt in een absolute staat van verlichting.

Er is alleen dít leven, zo laat de boeddhistische leider even later weten in een gesprek met een overtuigde jonge moslima. „Jij mag geloven in Allah, maar wij kennen geen schepper. De mens is een sociaal dier, dat evenwel geroepen is tot compassie.”

En natuurlijk tot tolerantie, want zo staat de dalai lama bekend. Hij verwijst aan het einde van zijn betoog naar India, waar volgens hem 1 miljard mensen vreedzaam naast elkaar leven. Alsof er evenwel geen conflicten zijn tussen hindoes en christenen.

Hij had graag ingenieur willen zijn, zegt de dalai lama. Maar hij werd geroepen om leider van het Tibetaanse boeddhisme te worden.

In een gesprek met een internationaal gezelschap over ”technologie en compassie” en de vraag wat wetenschap kan betekenen om lijden en dood tegen te gaan, benadrukt de dalai lama het belang van kennis en wetenschap. Gebruik je hersenen, zo wijst hij enkele malen naar zijn hoofd, maar hij weet ook dat er een vorm van meditatie is die het individu én de materiële werkelijkheid overstijgt.

Dat technologie mensen helpt bij fysieke beperkingen is voor hem duidelijk. Hij toont interesse in diverse uitvindingen die zaterdag worden getoond. Maar we moeten er goed voor oppassen dat nieuwe techniek het geestelijk welbevinden niet in gevaar brengt, zegt hij. Hij heeft weinig verwachting van allerlei wetenschappelijke beloften om het leven langer, rijker en zinvoller te maken. Het boeddhisme maakt zich juist sterk voor onthechting en het doven van materiële begeerten, door middel van meditatie en verlichting.

Kunstwerken

De tentoonstelling ”Het leven van Boeddha, de weg naar nu”, die tot en met 3 februari is te zien, vertelt in vijf fases het levensverhaal van Boeddha. De rijke prins Siddhartha Gautama werd in de vijfde eeuw voor Christus geboren. Op zijn 29e besloot hij zijn luxeleven radicaal om te gooien en koos hij voor een bestaan waarin spirituele ontwikkeling centraal stond.

In totaal zijn er zo’n zestig objecten van duizenden jaren oud te zien, naast hedendaagse kunst. Speciaal voor de tentoonstelling leende de dalai lama een ruim 2 meter lange kleurrijke rolschildering uit.

Een ander opvallend werk is ”Tree” van de Chinese kunstenaar Ai Weiwei, dat bestaat uit dertig stukken van gerooide bomen uit China, dat snel verstedelijkt.

Kinderboek

Traditioneel vraagt de Nieuwe Kerk voor de najaarstentoonstelling een bekende Nederlander die affiniteit heeft met het tentoonstellingsthema een kinderboek te schrijven. Dit jaar viel de keus op de „eeuwige student boeddhisme”: oud-staatssecretaris en voormalig zwemkampioen Erica Terpstra. In haar boek gaan twee Nederlandse kinderen op zoek naar het levensverhaal van Boeddha.

www.nieuwekerk.nl

Dalai lama wist van seksueel misbruik

De dalai lama was al sinds de jaren negentig op de hoogte van seksueel misbruik door boeddhistische leraren. „Niks nieuws”, zei hij zaterdag tegenover de pers. De boeddhistische leider gaf aan dat hij de beschuldigingen besprak op een bijeenkomst met westerse boeddhisten in 1993. „Het ging hoogstwaarschijnlijk over Sogyal Rinpoche.”

De Tibetaan Rinpoche is medeauteur van het ”Het Tibetaanse boek van leven en sterven”, waarvan wereldwijd miljoenen exemplaren zijn verkocht. Een jaar geleden trad Sogyal terug als leraar, nadat acht volgelingen hem in een open brief hadden beschuldigd van fysiek, emotioneel en seksueel misbruik van leerlingen.

De geestelijk leider herhaalde zaterdag dat „zelfdiscipline” belangrijk is voor leraren en dat slachtoffers hun verhalen publiek moeten maken. „Dan zullen leraren zich zorgen gaan maken.”

Slachtoffers van seksueel misbruik overhandigden de dalai lama vrijdag de petitie #MeTooGuru, plus een boekje met verhalen van slachtoffers uit tien landen. Het was voorzover bekend de eerste keer dat de dalai lama direct met misbruikslachtoffers sprak.