„Duterte heeft vooruitgang teruggeschroefd”
De Filipijnen horen bij de tien landen wereldwijd waar arbeiders de minste rechten hebben. Sommigen vrezen dat het land afglijdt naar een autoritaire staat. „Ik noem het simpelweg fascisme.”
Dat is althans de mening van de secretaris-generaal van de Filipijnse vakbondskoepel, Josua Mata.
„Is dit niet cool? Ik krijg soms vijandige blikken, maar ook komen mensen me vragen waar ze het kunnen kopen.” Josua Mata spreekt over zijn T-shirt, waarop te lezen staat ”Resist dictatorship” – ”Weersta dictatuur”.
Mata is de secretaris-generaal van de vakbondskoepel Sentro. Hij houdt zich niet in wanneer hij zich uitspreekt over de harde lijn van president Rodrigo Duterte. „Sinds Duterte aan de macht is, zien we aan allerlei maatregelen hoe mager onze democratie is. Sommigen zeggen dat we afstevenen op een autoritaire staat. Ik noem het simpelweg fascisme.”
Is dat geen sterk woord om een democratisch gekozen leider mee te omschrijven? Josua Mata: „Het is gewoon het correcte woord. De afgelopen twee jaar heeft niemand het aangedurfd om de term in de mond te nemen. Er worden vergelijkingen gemaakt met fascistische regimes die de geschiedenis gekend heeft en dan zegt men: Dit is hier niet het geval. Maar moeten we wachten tot we de laarzen horen marcheren in de straten? Het regime wil legitiem overkomen, maar stevent af op fascisme.”
Toenemende controle
„De nazi’s hadden hier een woord voor, ”Gleichschaltung”, dat het proces beschrijft van de toenemende controle op de staatsinstellingen en de geleidelijke overgang naar een fascistische staat. Duterte heeft de onafhankelijkheid van het Congres ondermijnd en de voorzitter van het hooggerechtshof afgezet. Als hij iemand niet kan omkopen, vliegt die de gevangenis in. In twee jaar tijd heeft hij alle vooruitgang tenietgedaan die we hadden bereikt in de dertig jaar na de val van dictator Marcos.”
De uitbarstingen van Duterte leidden internationaal tot pittige krantenkoppen. Hij beledigde de paus en de voormalige Amerikaanse president Obama.
Doelwit
Maar de president is misschien nog het bekendst om zijn bloedige oorlog tegen drugs. Volgens mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch heeft die al 12.000 mensen het leven gekost.
Josua Mata denkt dat die oorlog geen doel is, maar een middel. „Die oorlog draait niet om het stoppen van drugs, maar om het verspreiden van angst. Om critici bang te maken om zich uit te spreken. Duterte wil de grondwet veranderen. We hebben ontwerpen gezien die hem dezelfde macht zouden geven als Poetin in Rusland.”
Of Mata niet bang is zelf doelwit te worden? „Een van de eerste slachtoffers van de oorlog tegen drugs was Orlando Abangan, een van onze vakbondsmedewerkers. Hij was fel tegen politiegeweld en toen een van zijn kennissen werd gearresteerd op basis van valse beschuldigingen, heeft hij gereageerd. Een week later werd hij voor zijn huis doodgeschoten. Dus ja, wij vrezen voor onze veiligheid en onze levens. We zijn vooral bezorgd voor de mensen die buiten Manilla werken. We hebben te maken met een persoon die altijd van mening is geweest dat problemen met moorden kunnen worden opgelost.”
De uitbarstingen van Duterte worden soms vergeleken met die van Donald Trump. Mata reageert fel: „Trump is echt niets vergeleken met deze man. Duterte mag dan wel gek zijn, er zit ook methodiek in zijn waanzin.”