Job Gosschalk, Jappe Claes, Daniele Gatti. Allen verdwenen ze korte of langere tijd geleden al dan niet tijdelijk van het toneel, na beschuldigingen van ongewenst gedrag. De een was regisseur en filmproducent, de ander theaterdocent, de derde zelfs chef-dirigent van het Koninklijk Concertgebouworkest. Stuk voor stuk prestigieuze functies, die opeens passé waren na een gebleken onvermogen om respectvol om te gaan met (vrouwelijke) medewerkers in een lagere rang.

Hoe zit het met de zelfbeheersing van ons, volksvertegenwoordigers? wilde D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma in februari weten. Kamervoorzitter Arib nam diens suggestie om het eens in kaart te brengen onmiddellijk over, maar wegens gebrek aan steun belandde het voornemen alsnog in de prullenbak.

Fractiemedewerkers zijn in dienst van politieke partijen, oordeelde het gros van de woordvoerders. Oftewel: laat VVD, CDA en alle anderen als goede werkgevers ieder voor zichzelf maar onderzoek doen naar de veiligheid van de werkomgeving.

Naar donderdag bleek, had de VVD toen al minstens één zo’n onderzoek achter de rug. De alom gerespecteerde buitenlandwoordvoerder Han ten Broeke kon zich in 2013 vervoegen bij fractievoorzitter Halbe Zijlstra, nadat een jongere fractiemedewerkster van midden twintig haar beklag over hem had gedaan.

Sisser

Voor Ten Broeke liep de zaak naar het zich liet aanzien met een sisser af. Hij en zijn collega hadden een kortdurende affaire gehad, waarvan zij de vrijwilligheid tot op heden betwist, maar tot een aangifte kwam het niet. In plaats daarvan lieten de twee hun advocaten in een verklaring vastleggen dat de zaak voor beide partijen was afgedaan.

Zijlstra vroeg de integriteitscommissie van zijn partij nog wel goed naar de kwestie te kijken. Het rapport erover is nooit openbaar gemaakt, maar de bevindingen van de toezichthouders waren in elk geval niet van dien aard dat Ten Broeke alsnog werd weggestuurd. Wel deed de VVD na het gebeuren relaties op de werkvloer in de ban.

Dat het onberispelijke imago van Ten Broeke binnen de VVD door de affaire een flinke knauw kreeg, blijkt uit de memoires die oud-VVD-Kamerlid Ybeltje Berckmoes vorig jaar publiceerde. Ze schrijft dat in de fractie het hardnekkige gerucht de ronde deed dat Ten Broeke, hoewel zeer geëquipeerd voor een ministerschap, nooit voor dat ambt zou worden voorgedragen omdat er in het verleden ‘iets’ was voorgevallen. „Maar niemand wist wat dan precies.”

In februari kregen de insinuaties een forse impuls toen de VVD-top na het aftreden van Zijlstra als minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok als opvolger wilde. Ten Broeke kwam maar moeilijk weg met de verklaring dat hij om medische redenen niet in beeld was: hij zou uitgerekend op dat moment neurologisch onderzoek moeten ondergaan.

Over de schreef gaan met een vrouwelijke medewerker was in die tijd ook aan het Binnenhof allang geen niemendalletje meer. Een woordvoerder van GroenLinks kon in maart meteen zijn biezen pakken. Hij had een stagiaire die na een feestje weigerde in te gaan op zijn avances midden in de nacht alleen achtergelaten op straat.

Voor Ten Broeke was het alsnog bekend worden van de vluchtige affaire in zo’n sfeer van verhoogde alertheid voldoende reden om er de brui aan te geven. Formele stukken die hem in staat van beschuldiging stellen, ontbreken. Toch houdt hij het Kamerlidmaatschap voor gezien.

Al met al is dat een wijs besluit. Langer aanblijven zou garant staan voor wekenlang gespit en gewroet: naar de details in de verklaring van de bewuste fractiemedewerker, naar het geheime rapport van de integriteitscommissie, naar mogelijk nog meer affaires et cetera. „Dat wil ik mijn familie, vrienden en mijzelf niet aandoen, maar zeker ook niet mijn fractiegenoten en partij”, verklaarde hij donderdag. Met zijn resolute vertrek dwingt hij respect af en koopt hij waarschijnlijk rust.

Glazen huis

Of het zelfverwijt was of juist het tegendeel is niet bekend, maar wat hij opschreef in zijn verklaring is bepaald niet overdreven: „In dit vak leef je in een glazen huis.” Zeker anno 2018, in het MeToo-tijdperk, is dat een waarheid als een koe.

Haagse veteraan

Drs. J. H. ten Broeke (1969) is een politieke veteraan die de kneepjes van het vak door en door kent. Hij kwam bovendrijven bij VVD-jongerenorganisatie JOVD en begon zijn loopbaan, na een studie politicologie in Leiden, in 1992 als politiek assistent van VVD-Kamerlid en minister Jorritsma. Na tien jaar in het bedrijfsleven te hebben gewerkt keerde hij in 2006 aan het Binnenhof terug als Kamerlid. Hij was buitenlandwoordvoerder en stond bij de Kamerverkiezingen van 2017 op de negende plek van de kandidatenlijst. Aan het Binnenhof geldt hij al jaren als een politicus die capabel is voor het ministersambt. Duidelijk is dat Ten Broeke, na de affaire in 2013, het vertrouwen bleef houden van de partijtop: in 2014 leidde hij de campagne voor de Europese verkiezingen.