Na ruim twee weken van ongekende overstromingen trekt het water zich in Kerala eindelijk terug. Eén ding is inmiddels duidelijk: de overstromingen brachten de natie bijeen –mensen sloegen de handen ineen– maar de vloed legde ook onderliggende fricties in de samenleving bloot. Zo doken er op sociale media naast blijken van medeleven en hulpoproepen ook haatdragende boodschappen op.

Vooral hindoenationalisten maken zich daaraan schuldig. Mede aangewakkerd door de hindoetva-ideologie (het streven naar een homogene hindoestaat) steken ze hun afkeer jegens niet-hindoes niet onder stoelen of banken. En Kerala is daarbij een dankbaar doelwit: circa 60 procent van de bevolking is er hindoe, 25 procent is moslim en zo’n 20 procent christen.

Evangeliseren

Hindoenationalisten richtten de afgelopen dagen hun pijlen op christenen in Kerala en verspreidden het gerucht dat donaties aan kerken worden aangewend om onder hindoes te evangeliseren. Daarmee raakten ze een gevoelige snaar, want een groot deel van de christenen in Kerala bestaat uit bekeerde dalits, kastelozen.

En dan zijn er de moslims. Donaties voor noodhulp, afkomstig van rijke Indiërs en Arabieren uit de Golf, hebben de band tussen Kerala en die islamitische regio zichtbaar gemaakt, tot woede van hindoenationalisten. Vooral Zuid-Indiërs werken in de Golfregio. Ze vormen in de Verenigde Arabisch Emiraten maar liefst 30 procent van de bevolking.

Het ziet ernaar uit dat de huidige regering van India, die wordt geleid door de hindoenationalistische premier Rahendra Modi, verdere bijdragen uit de Golfregio gaat weigeren.

Een predikant die liever anoniem blijft, is niet te spreken over het optreden van de Indiase regering: „De BJP (de hindoenationalistische regeringspartij, red.) doet zijn best om de tegenstelling tussen Noord- en Zuid-India te versterken. Hindoenationalisten hebben hier geen sterke basis en gebruiken de weigering van fondsen uit de Golfregio om bij de komende verkiezingen te kunnen zeggen dat ze Kerala „beschermd hebben tegen de invloed van moslims.” Maar Keralanen zijn solidair en zijn niet bezig met politiek, maar met opvang en wederopbouw.”

Toegang vrouwen

Kerala is ook een deelstaat met een vooruitstrevende bevolking. Ook dat wekt weerzin bij hindoenationalisten en dit oud zeer kreeg met het natuurgeweld alle kans om naar boven te komen. Zo zouden die overstromingen een straf zijn voor vrouwelijke tempelgangers.

Aanhangers van hindoetva zijn nog altijd woedend over een uitspraak van het hooggerechtshof, aangespannen door activisten en gesteund door de deelstaatregering van Kerala, dat vrouwen moeten worden toegelaten in hindoetempels.

Verder wijzen hindoeradicalen naar hindoegemeenschappen in Kerala die van oudsher rundvlees eten. Hindoegoeroe Chakrapani Maharaj ging zelfs zover door op te roepen in Kerala enkel nog niet-rundvlees etende hindoes te helpen. Hij kreeg daarop felle reacties.

Rivierbeddingen

Intussen zijn er ook meer zakelijke, niet-religieus getinte verklaringen van de watersnoodramp.

VN-rampenexpert Muralee Thummarukudy waarschuwde in 2013, en ecoloog Madhav Gadgil deed dat al in 2011, dat Kerala het natuurlijke wateropvangsysteem –rivierbeddingen in de delta– te vol bouwt met hotels en fabrieken, waardoor overtollig water geen ruimte heeft om weg te stromen.

Daarbij heeft ontbossing het landschap kwetsbaar gemaakt voor landverschuivingen. En als de overheid het water dat zich achter de vele dammen had opgehoopt eerder had geloosd, had dat op een meer gedoseerde manier naar zee kunnen stromen.