Verplichting tot afstaan DNA is niet het wondermiddel
De verdachte is bekend, maar de vogel is gevlogen. Dat is de doorbraak die de politie woensdag meldde rond de moord op Nicky Verstappen.
De politie ligt vaak onder kritiek, maar dit is echt heel goed nieuws. Ze is de verdachte op het spoor gekomen door een combinatie van nieuwe DNA-technieken en klassiek speurwerk.
De familie Verstappen verkeerde twintig jaar lang in onzekerheid. Die is nu niet weg, maar wel minder geworden.
Voor de verwerking van het verlies is ook belangrijk wat er in de laatste uren van Nicky is gebeurd. De familie wil weten hoe de 11-jarige Nicky is gestorven. Om daar achter te komen is de dader zelf nodig. De zaak is dus nog lang niet af.
Probleem is dat vermoedelijke dader als bushcrafter is gespecialiseerd in het overleven in de natuur. In Limburg leefde hij al geïsoleerd, maar sinds april lijkt hij helemaal van de aardbodem verdwenen. Het vermoeden is dat hij zich in de Vogezen ophoudt.
Er zijn voorbeelden bekend van mensen die heel lang onder de radar bleven. Maar als ze actief worden gezocht, worden ze vaak toch wel gevonden. Bekende voorbeelden zijn Saddam Hussein en Gaddafi.
Opvallend is dat de verdachte, Jos Brech, al eerder in de zaak bekend was. Als getuige is hij twee keer verhoord. Nooit was er echter een vermoeden dat hij weleens de dader zou kunnen zijn. De rechercheurs die destijds met hem hebben gesproken, zullen zich nog weleens achter hun oren krabben. Zo van: wat hebben we over het hoofd gezien? Duidelijk is dat de man hen succesvol heeft misleid.
Na de moordzaken van Marianne Vaatstra en Milica van Doorn is dit een nieuw voorbeeld van een onderzoek dat door DNA-techniek is vlot getrokken. Sinds 2012 is dit type DNA-verwantschapsonderzoek mogelijk. En dat blijkt effectief. Nooit eerder werd er bij zo veel mensen materiaal afgenomen.
Het was daarom niet verrassend dat het nieuws van de politie vrij snel werd gevolgd door pleidooien voor verplichte DNA-afgifte. Minister Grapperhaus van Justitie wil er met de Kamer over praten of die plicht „onder bepaalde omstandigheden” mogelijk moet zijn.
Jos Brech heeft de DNA-afgifte altijd ontlopen, omdat hij er niet toe verplicht was. Toen er uiteindelijk een reële verdenking tegen hem rees, mocht de politie het materiaal in zijn woning gaan zoeken.
Een verplichting op deelname aan DNA-onderzoek lijkt nu misschien het wondermiddel, maar zulk onderzoek zal weer nieuwe hobbels blijken te hebben. Wat bijvoorbeeld te doen met mensen die hardnekkig weigeren? Krijgen die een boete? Of worden ze automatisch verdachte, waardoor ze zelfs kunnen worden gedwongen? Dat kan natuurlijk niet.
Wij leven in een vrij land. En die vrijheid kan alleen bestaan als de overheid alleen bij dringende noodzaak ingrijpt in de persoonlijke levenssfeer.
Hoofdredactie