Naipaul geldt als een van de belangrijkste schrijvers van reisliteratuur in de Engelse taal. In 2001 ontving Naipaul de Nobelprijs voor Literatuur. Hij kreeg de prijs omdat hij „scherpzinnige vertellingen en een onkreukbare kritische blik verenigt in werken die ons dwingen de aanwezigheid van onderdrukte verledens te zien.”

Naipaul begon als romanschrijver, maar na vier romans verlegde hij zijn focus naar de reisliteratuur.

In het werk van Naipaul staat het zoeken naar zijn wortels centraal. Hij is geboren op het Caraïbische eiland Trinidad, destijds nog een Britse kolonie, als nazaat van Indische contractarbeiders, maar woonde sinds de jaren vijftig in Engeland en studeerde aan de universiteit in Oxford.

Een ander belangrijk thema is het kolonialisme en hoe dit doorwerkt in de voormalige kolonies.

Naipaul was naast gevierd ook omstreden. Zijn harde oordelen over de situatie in India of Afrikaanse landen werden hem niet altijd in dank afgenomen. Naipaul had ook een talent voor ruzie. Zo raakte hij lange tijd gebrouilleerd met collega-schrijver Paul Theroux toen die in een tweedehandsboekwinkel een boek van hem vond dat hij eerder Naipaul cadeau had gegeven. In 2011 legden zij hun ruzie bij.