Dr. Meijering: Openbaring geeft antwoord op vragen waar mensen werkelijk mee zitten
De openbaring geeft antwoorden op vragen waar mensen mee zitten. Dat uitgangspunt tekent volgens dr. E. P. Meijering de waarde van de Zwitserse theoloog Emil Brunner (1889-1966) boven die van zijn landgenoot Karl Barth (1886-1968).
Meijering completeerde recent de Nederlandse vertaling van Brunners ”De Middelaar” (uitgeverij Pumbo.nl) in drie delen. Hij wil nu gaan werken aan een vertaling van de driedelige ”Dogmatik” van Brunner. Het getuigt van de ongelooflijke werkkracht van de 78-jarige oud-lector kerkgeschiedenis van de Leidse universiteit, die de afgelopen jaren al een aantal gedeeltes van Karl Barth ”Kirchliche Dogmatik” in het Nederlands vertaalde.
”De Middelaar” van Brunner is volgens Meijering een sterk polemisch boek, primair gericht tegen het theologische liberalisme, dat de leer van Jezus Christus als de Middelaar tussen God en de mensen verwerpt of vervalst. Maar secundair ook tegen „de orthodoxie, die de leer op grond van een volgens hem onhoudbaar geworden Schriftbeschouwing wil blijven verdedigen”.
De kerk heeft volgens Brunner de bijzondere en unieke openbaring van Christus verloochend en verzwakt, maar de orthodoxie heeft in plaats van de openbaring de Bijbel als boek gezet. Meijering: „Ze heeft het feit van de openbaring verward met het getuigenis van de openbaring.” Te zeer zijn de grootheden van een onfeilbare Bijbel en de openbaring in Christus aan elkaar gekoppeld. „De val van het ene moest die van het andere met zich meebrengen. Dat gebeurde door de verlichting.”
Eigen positie
Brunner was iemand die een eigen positie innam. Hij keerde zich tegen Barths radicale standpunt dat de mens na de zondeval niet meer kan aanknopen bij de openbaring. Brunner moest niets hebben van een natuurlijke theologie, zo benadrukt Meijering, maar sluit wel aan bij de scheppingsopenbaring.
Een ander belangrijk verschil tussen Barth en Brunner is de visie op de historische Jezus. Voor Barth was historisch onderzoek naar Jezus niet relevant, maar de verkondiging omtrent Jezus Christus mag volgens Brunner niet in de lucht komen te hangen. Meijering: „De feitelijkheid van Zijn getuigenis mag ook historisch-wetenschappelijk onderzocht worden, alleen weet het geloof dat dit onderzoek niet tot een negatief resultaat kan leiden. Ook wanneer afzonderlijke teksten in de Bijbel anders vertaald worden of bepaalde feiten van het getuigenis van de Schrift door de wetenschap gecorrigeerd moeten worden, wordt het christelijk geloof hierdoor niet geraakt. Brunner beschuldigt zowel de liberale theologie als de orthodoxie van rationalisme. Het Bijbels getuigenis van Jezus biedt geen fotografie, maar een portret, alleen door het geloof te kennen.”
Voor Meijering is Brunners positie een voorbeeld voor de kerk van vandaag, zo zegt hij. „Hij benadrukt dat in Jezus Gods beslissende openbaring is gekomen. Jezus is de brug tussen God en ons mensen. Dat is zeker, maar de interpretatie van historische gegevens is relatief: daaraan kan geen absoluut gezag worden toegekend.”
Meijering vindt het jammer dat Brunner overschaduwd is door Barth. „In Europa heeft hij daardoor minder bekendheid gekregen, maar in het Angelsaksische taalgebied is hij nog steeds gezaghebbend. De waarde van Brunner is dat hij ingaat op de vraag waaróm dogma’s en gezag belangrijk zijn. Hij wil laten zien dat de openbaring antwoord geeft op vragen waar mensen werkelijk mee zitten. Brunner is een echte pastor die antwoord kan geven aan de sceptische buitenstaander.”
Meijering gastlid GKV
Dr. Eginhard Meijering kwalificeert zichzelf als orthodox en vrijzinnig, in die zin dat hij zich aansluit bij de klassieke christelijke traditie, de Schrift en de belijdenisgeschriften, maar wel de vrijheid neemt om die zelfstandig te interpreteren. Meijering vindt Brunner interessant om hij bóven de tegenstelling van liberalisme en orthodoxie stond. Meijering is lid van de Remonstrantse Broederschap, maar is sinds kort gastlid van de gereformeerde kerk vrijgemaakt te Oegstgeest, waar hij elke zondag kerkt. „Noem mij maar remonstrants-gereformeerd”, lacht hij.