Cevaal (35) is vaste leverancier van McCain, een van de grootste producenten van diepvriesfrites in Europa. De boer ziet met lede ogen aan hoe zijn aardappelveld te lijden heeft onder de aanhoudende droogte. „Normaal levert een hectare zo’n 60 ton aardappelen op. Dit jaar zal dat waarschijnlijk ongeveer de helft zijn, en misschien dat nog niet eens”, stelt hij vast. „Door de droogte groeien er minder aardappels aan een plantje en de knollen die er wel aan zitten, groeien niet erg door. Het staat eigenlijk allemaal een beetje stil.”

Groen

Het gewas sterft van onderaf langzaam af, vertelt de teler. „De onderste bladeren worden bruin, waardoor de aardappelen in de grond te veel zonlicht krijgen. Dat wordt nog versterkt door de scheuren in de grond die de droogte veroorzaakt. Door dat licht worden de aardappels groen. Van groene aardappels kun je geen frites snijden.”

De verwachting is dat het voorlopig droog blijft. Cevaal: „Hoe langer regen uitblijft, des te kleiner de kans op een herstel van het gewas.”

Zijn aardappelen groeien op zeeklei, die in de meeste jaren niet veel last heeft van droogte. De klei houdt het regenwater dat in de winter en het voorjaar is gevallen vast, waar de gewassen in de zomer nog een tijd op kunnen teren. Dit jaar is de situatie echter extreem.

Bijkomend probleem op Walcheren is dat de akkers niet kunnen worden beregend. Cevaal: „Het grondwater is hier zout, op een paar zoetwaterbellen na. Van zout water gaan de aardappelen onherroepelijk dood. Ook het zoutgehalte in sloten en vaarten is te hoog. De EC-waarde (maat voor het zoutgehalte, JDvS) van dat oppervlaktewater is 17. Voor aardappels mag die maximaal 3 zijn. Ter vergelijking: de EC-waarde van het Noordzeewater bedraagt ongeveer 35.”

Zoommeer

Het dichtstbijzijnde zoetwaterreservoir is het Zoommeer, ten westen van Bergen op Zoom. „Boeren op Tholen halen daar met een buizensysteem water weg. Maar naar Walcheren zou het met tankauto’s moeten worden gebracht. Dat is veel te duur.”

Cevaal signaleert nog een ander probleem. Het is niet alleen de droogte van deze zomer die hem parten speelt, zijn grond heeft ook geleden onder hoosbuien in mei. De zogeheten bodemstructuur – belangrijk voor de wortelvorming en groei van de planten – is daardoor aangetast. „Op 29 mei viel hier 40 millimeter in twintig minuten. Daardoor is de grond als het ware dichtgeslagen, waardoor er minder zuurstof in zit dan normaal. Als we de weken na die slagregens af en toen een buitje zouden hebben gehad, had de structuur zich kunnen herstellen. „Veel regen vraagt om snel regen”, zeggen wij. Maar die buitjes bleven uit.”

De akkerbouwer kan niet meer doen dan afwachten. Nu de droogte zo lang duurt, ligt er nog een gevaar op de loer: doorwas. Dat betekent dat de aardappelknollen die de plant de afgelopen tijd heeft gevormd, bij regenval een soort groeiexplosie doormaken en zélf gaan uitlopen. Daarbij maken ze een nieuwe generatie ‘babyknolletjes’. Aardappelen die dat doen, worden glazig: ze worden als het ware leeggezogen door de volgende generatie.

Cevaal: „Van zulke glasaardappelen kun je geen frites bakken. Langdurige droogte leidt dus niet alleen tot de groenverkleuring, maar regenval ook gemakkelijk tot glazigheid.”

Prijs

Toch wil de Zeeuwse akkerbouwer niet wanhopen. „Hier in de buurt heeft iedereen hetzelfde probleem. De opbrengst zal voor alle aardappeltelers lager uitvallen. Ik hoop dat een lagere oogst zal leiden tot een hogere uitbetalingsprijs voor onze aardappelen. Een halfvolle schuur geeft een volle portemonnee, zeggen we. Maar dan moet je wel eerst die schuur halfvol zien te krijgen.”