Het verhaal begon toen fotografe Marcelle Davidse vanuit een helikopter een foto nam van de akkers van Van der Zee aan de Grote Huissenspolderweg in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag. Toen Davidse de luchtfoto goed bekeek, ontdekte ze een paar donkere kronkelige lijnen tussen de droge gerst en tarwe. De gewassen zijn er duidelijk minder dor en droog.

Robert van Dierendonck, adviseur archeologie bij Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland, weet veel van de vormen thuis te brengen. „De foto is van noord naar zuid genomen. Onder is dus de Westerscheldekant. Daarvandaan kwamen vroeger kreken het land in. Die zijn nu nog te herkennen als kronkelige lijnen rechts- en links onder.”

Het rechthoek wijst volgens Van Dierendonck op een zogeheten moated site. Dat is een internationale term voor een complex van één of meer gebouwen binnen een gracht. „In dit geval zou het een boerderij of versterkt huis geweest zijn. De voorkant daarvan was waarschijnlijk aan de bovenkant, want daar is de gracht duidelijk breder dan de andere greppels.”

De donkere vlekken binnen het rechthoek zouden kunnen wijzen op een put met drinkwater voor het vee. Kleine cirkelachtige vormen in de buurt van het rechthoek herkent Van Dierendonck van andere luchtfoto’s, die zijn gemaakt in de regio, bij de Drogendijk in Kloosterzande. „Deze zijn door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed onderzocht en het bleken geen resten van grafheuvels te zijn, zoals gedacht, maar ontwateringsgreppels. In het midden van die ronde greppels bleven gewassen mooi droog. Je moet dan denken aan graan, vlas, gekapt rijshout of meekrap, een plant die men in de Middeleeuwen verbouwde om uit de wortels rode verf te kunnen halen.

De grote ronde cirkel tegen de weg aan kan Van Dierendonck niet een-twee-drie thuisbrengen. „Het doet me aan iets mechanisch denken. Het is sowieso jonger dan de andere vormen omdat het zo’n perfecte cirkel is.”

De archeoloog kan wel met zekerheid zeggen dat alle vormen ver voor de ruilverkaveling eind vorige eeuw zijn ontstaan. „De weg die toen is aangelegd, gaat duidelijk dwars door de grote cirkel heen.”

Een vergelijkbare foto is opgedoken in Soerendonk (Oost-Brabant). Daar maakt een dronefoto van de maisvelden van boer Twan van der Heijden precies duidelijk waar voor de ruilverkaveling de sloten tussen de percelen liepen. De mais is daar namelijk nog mooi groen, omdat er nog water in de grond zit. Water dat de maisstengels een meter verderop niet tot hun beschikking hebben omdat er vroeger geen sloot onder hun wortels lag.