Sinclair B. Ferguson vindt de nauwe samenhang van onderwijs en een pastorale insteek zo onmisbaar voor elke goede prediker, dat hij zijn laatste boek de titel ”Some Pastors and Teachers” heeft gegeven.

Ferguson is een bekende naam in de Engelstalige gereformeerde wereld, met name door zijn regelmatige spreekbeurten op internationale conferenties en zijn inmiddels aanzienlijke lijst van pastoraal-theologische boeken. ”Some Pastors and Teachers”, een verzameling artikelen die de jaren door in verschillende boeken zijn verschenen, heeft de kenmerken van een levenswerk. Het is een erg dik boek geworden, met 802 bladzijden, 39 hoofdstukken en vijf hoofddelen, maar de lezer hoeft het niet in één keer tot zich te nemen. Op verschillende momenten kan hij heel goed verschillende hoofdstukken lezen.

John

In de eerste delen beschrijft Ferguson drie theologen –allemaal met de voornaam John of Johannes– die voor hem van grote betekenis zijn geweest, omdat ze hun theologie hebben verbonden met een pastorale inslag. Dat is allereerst Johannes Calvijn, aan wie zes hoofdstukken zijn gewijd. De kern van het geloof is volgens Calvijn het „in Christus zijn”, een geestelijke werkelijkheid die Gods Geest tot stand brengt en die Hij vervolgens uitwerkt via een leven in geloofsgemeenschap met Christus.

De tweede theoloog is de puritein John Owen, die eveneens in zes hoofdstukken aan de orde komt. Ferguson ziet Owen principieel in de lijn van Calvijn staan. Hoewel de belangrijke puriteinse theoloog de „geloofsunie” met Christus eveneens in het centrum van de aandacht plaatst, gaat hij uitvoeriger in op aspecten als de wedergeboorte, het menszijn van Christus en de geloofservaring. Door deze als een vruchtbare uitwerking te zien van noties die al bij de Geneefse hervormer aanwezig zijn, wil Ferguson recht doen aan de principiële eenheid tussen de reformator en de puritein, zonder hun verschillen te willen ontkennen.

De derde theoloog is John Murray, die van 1930 tot 1966 hoogleraar dogmatiek was aan Westminster Theological Seminary in de Verenigde Staten. Volgens Ferguson heeft Murray in de lijn van Calvijn en Owen tal van studenten een Bijbels-gereformeerde visie op geloof en christenleven bijgebracht.

Geloof

In de laatste delen van dit boek volgt een aantal artikelen over geloof, christenleven en over de prediking. In het vierde deel komen thema’s aan de orde als de betekenis van de Bijbel, Schrift en traditie, Bijbelse theologie, geloof, zoonschap, zekerheid, en de gereformeerde levensstijl. In het vijfde deel worden verschillende aspecten van de prediking besproken, waaronder de exegese, de verzoening en de concentratie op het hart van de hoorders.

Heiliging

Een boeiend hoofdstuk bespreekt de gereformeerde visie op de heiliging. Ferguson stelt dat je als christen door de „geloofsunie” met Christus niet alleen vergeving hebt ontvangen, maar ook met Christus bent gestorven en opgestaan. Op deze manier mag je spreken met twee woorden die elkaar lijken tegen te spreken: Terwijl ik in mezelf zonde en schuld ontdek, ben ik in Christus heilig. Deze van zekerheid getuigende belijdenis staat echter in de dagelijkse werkelijkheid waarin de zonde nog steeds opspeelt. Hierdoor kunnen aanvechting en zelfs moedeloosheid ontstaan.

Volgens Ferguson dient niet de ervaring van zonde en gebrek maar de bevrijdende werkelijkheid van het Evangelie de doorslag te geven. Zekerheid en blijdschap kunnen dus alleen groeien als je leeft uit de werkelijkheid van het „in Christus zijn.”

Ferguson stelt dat een gezonde visie op de heiliging ook een lijn heeft naar de vernieuwing door de Heilige Geest. Diens aanwezigheid voorkomt niet dat de gelovige nog steeds zondigt en zelfs geestelijk kan vallen. Toch hoeft deze pijnlijke ervaring geen onzekerheid of moedeloosheid te veroorzaken. Het vernieuwingswerk van Gods Geest is namelijk herkenbaar aan het berouw over de zonde, het schuilen bij Christus en de levenslange strijd tegen het kwaad. Bij dit laatste gaan Gods genade en de roeping van de gelovige hand in hand.

Het sterke van Ferguson is dat hij het werk van Christus en dat van de Heilige Geest dichtbij elkaar houdt en toch niet laat samenvallen. Door zijn grote nadruk op de eenheid met Christus wil hij het geestelijk leven vastheid geven. Tegelijk heeft hij aandacht voor Gods Geest, Die de eenheid met Christus tot stand en tot ontwikkeling brengt. In dat kader komen ook noties als berouw, overgave aan Christus, verlangen, liefde en blijdschap naar voren.

Het enige minpunt van deze omvangrijke goudmijn is dat er te vaak herhaling voorkomt. Sommige artikelen behandelen verwante thema’s, waarbij bepaalde citaten of aspecten drie of zelfs vier keer ter sprake komen. Dit kan beter. Maar in dit boek is genoeg te vinden voor een vruchtbare bezinning op de prediker als herder en leraar.

Boekinfo

Some Pastors and Teachers: Reflecting a Biblical Vision of What Every Minister is Called to Be, Sinclair B. Ferguson; uitg. The Banner of Truth Trust, Edinburgh, 2017; ISBN 9781848717893; 802 blz.; £ 18,00.