Bij het topoverleg op initiatief van de Duitse bondskanselier Angela Merkel zouden in eerste instantie vooral landen rond de Middellandse Zee zijn betrokken. Onder meer premier Rutte en zijn Belgische collega Michel hadden al aangegeven ook te willen komen. Ook de Scandinavische leiders zijn erbij, en ook die van Kroatië en Slovenië.

Hongarije, Polen, Tsjechië en Slowakije komen niet omdat ze er weinig van verwachten. De Baltische landen, en ook de Portugese, Ierse, Britse, Cypriotische en Roemeense premier laten (vooralsnog) verstek gaan.

Merkel wil overleg omdat haar minister van Binnenlandse Zaken Horst Seehofer tot haar ongenoegen met grenscontroles dreigt als lidstaten waar ze zijn aangekomen en geregistreerd hen niet terugnemen. Een conceptstuk waarin staat dat deze landen daarvoor zouden worden gestraft is van tafel gehaald na bezwaren van de Italiaanse regering. Die staat erop dat er een Europees verdelingsmechanisme komt voor asielzoekers, maar daarover lopen de standpunten in de EU ver uiteen.

Op de bijeenkomst worden geen besluiten genomen en er is geen afsluitende persconferentie. Premier Rutte zei donderdag niet al hoge verwachtingen te hebben van het overleg. Dat zou vooral dienen om irritaties glad te strijken en oplossingen te zoeken in aanloop naar de echte EU-top in Brussel, waar volgende week donderdag migratie ook hoog op de agenda staat. Dan komt ook de opvang van migranten buiten de EU aan de orde.