Voorzitter L. de Waal van de FNV noemt de nota ’Nederland moet actiever’ van VNO–NCW een „rituele dans". „Het is de natte droom van elke werkgever om iedere werknemer langer te laten werken tegen minder loon. Nu moet ik zeker zeggen dat de vakbonden willen dat mensen korter moeten werken tegen meer loon?"

CNV–bestuurder R. van Splunder noemt de aanbevelingen van de grootste werkgeverorganisatie van Nederland „op onderdelen asociaal". VNO–NCW wil de WW–uitkering versoberen en het minimumloon verlagen.

Collega–werkgeversorganisatie MKB–Nederland noemt de plannen „erg bekend". „Er zijn een paar wat nieuwere, zoals de voorstellen voor versobering van het minimumloon", aldus J. Rats van de organisatie voor het midden– en kleinbedrijf. Dat idee spreekt hem wel aan, want ook MKB’ers lopen er soms tegenaan dat mensen te duur zijn. Voor MKB–Nederland geldt in het algemeen wel dat je „dit nooit alleen doet, maar in samenspraak met werknemers".

De christelijke vakbond CNV is vooral boos omdat VNO–NCW diverse aanpassingen verwacht van werknemers en overheid, maar zelf niets zou willen doen. „Dit is egoïstisch", zegt Van Splunder. Volgens De Waal is de economie vooral geholpen met voorstellen over slimmer werken. Hij vindt dat de werkgeversorganisatie daar te weinig energie in steekt. MKB–Nederland mist in de nota aandacht voor innovatie.

Volgens VNO–NCW is het dringend noodzakelijk dat de concurrentiepositie van Nederland verbetert. Nederland is weggezakt van een wereldwijde topnotering naar de staartgroep van Europa, aldus de voorzitter van VNO–NCW, J. Schraven.

De loonkosten zijn te hoog, Nederlanders werken niet lang genoeg, de productiviteit blijft achter en door de vergrijzing en ontgroening groeit het aantal mensen dat op de arbeidsmarkt komt niet of nauwelijks meer.

Werknemers moeten weer veertig uur per week gaan werken, stelt VNO–NCW. Ook MKB vindt dat mensen langer moeten werken. „Werknemers moeten daar ook beter van worden", meent Rats. Dat betekent niet dat de werkgever dat altijd moet betalen. Je zou ook bijvoorbeeld geen of minder belasting kunnen heffen over de uren die meer worden gewerkt.

VNO–NCW pleit verder voor vermindering van de belastingen en een lagere ontslagvergoeding. Werknemers ouder dan 65 jaar moeten kunnen doorwerken als ze dat willen. Dit is interessant voor werknemers, omdat ze minder premies afdragen en AOW ontvangen. Verder wil VNO–NCW de heffingskorting voor niet–werkende partners schrappen. De werkgeversorganisatie wil op die manier bereiken dat beide partners aan de slag gaan en dat niet één partner het hele loon van het gezin verdient.

Dit laatste plan kan vooralsnog niet op steun in de Tweede Kamer rekenen. VVD–Kamerlid Dezentjé Hamming noemt het weliswaar „een interessant idee, dat het bekijken waard is", maar zou het alleen willen doorvoeren bij een algehele wijziging van het belastingstelsel. „Je moet oog houden voor het totaalplaatje en er niet zomaar één kaart uit trekken".

PvdA–Kamerlid Crone voelt niets voor het plan van de werkgeversorganisatie. Volgens hem wil VNO–NCW „alleen maar afbreken, zonder er iets voor terug te geven". De PvdA is er wel voorstander van dat het belastingstelsel meer gericht wordt op mensen die werken combineren met het opvoeden van kinderen. Dat zou kunnen via kinderkortingen of het fiscaal stimuleren van kinderopvang. Ook het CDA wijst het plan af, aldus Kamerlid De Nerée. Het staat haaks op de uitgangspunten van de partij over gezinsbeleid.

Minister Brinkhorst van Economische Zaken wilde dinsdag niet ingaan op de nota. De D66–bewindsman verwees alleen naar zijn Groeibrief die eerder is uitgelekt. Het kabinet bespreekt die vrijdag. In die brief schrijft Brinkhorst dat ons land economisch achteropraakt. Hij wil onder meer stimuleren dat mensen langer gaan werken.