In het regeerakkoord is afgesproken de proef in zes tot tien (middel)grote gemeenten te houden, maar de commissie denkt dat dat te weinig is voor „een voldoende representatief onderzoek en een methodologisch verantwoorde analyse”. Zo’n klein experiment zou niet „zinvol” zijn. Dat advies doorkruist het wankele compromis dat de regeringspartijen, die heel verschillend denken over de legalisering van wietteelt, zijn overeengekomen.

Coffeeshops mogen nu wel cannabis verkopen, maar de inkoop gebeurt clandestien. Dat is een doorn in het oog van vooral regeringspartij D66. Die drong aan op de proef, in de hoop de onderwereld, die stevig verdient aan de illegale wietteelt, een slag toe te brengen. Veel gemeenten denken er ook zo over en willen graag aan het experiment meedoen.

Wat de commissie betreft is het experiment niet alleen geslaagd als er gunstige effecten gemeten worden, maar ook als er geen verslechtering optreedt ten opzichte van de huidige situatie. Zo’n uitkomst zou klip en klaar pleiten voor legalisering van de wietteelt, vindt de commissie.

Het kabinet wil het experiment, op aandringen van vooral regeringspartij ChristenUnie, na vier jaar beëindigen. Maar de commissie wil het bij succes kunnen verlengen.

De regeringspartijen in de Tweede Kamer willen zich nog niet uitspreken over de vraag of het experiment met staatswiet groter moet worden opgezet. Ze houden de kaarten tegen de borst en willen de aanbevelingen van de commissie-Knottnerus, die in opdracht van het kabinet zich over de proef heeft gebogen en uitbreiding aanraadt, eerst nader bestuderen. Het kabinet reageert binnen enkele weken.

VVD-Kamerlid Arno Rutte spreekt van „heldere aanbevelingen”. Hij gaat het rapport „goed bestuderen”. Dat neemt ook zijn D66-collega Vera Bergkamp zich voor. Ze wil wel kwijt dat haar partij „wil dat de wietexperimenten een succes worden. Daar zijn zowel voor- als tegenstanders bij gebaat.”

CDA en ChristenUnie, die van de vier coalitiepartijen het minst enthousiast zijn over het experiment, reageren helemaal nog niet. Zij zien de proef graag zo beperkt mogelijk en hechten bijvoorbeeld zeer aan een duidelijke einddatum. De commissie denkt daar heel anders over.