Het thema van de dag was ”Een jonge en groene Benelux”. Na een lunch in het Koninklijk Paleis ging het gezelschap naar het Huis van de Benelux, een stukje verderop. Daar werd de nieuwe naam van het gebouw onthuld en werden geschenken uitgewisseld.

Vervolgens poseerden de staatshoofden op de Kunstberg voor een foto met de stad als achtergrond. Daarna praatten ze in kunstencentrum Bozar met jongeren uit de drie landen. Een „plechtige” viering met toespraken, de presentatie van een duurzame school en een heuse Beneluxsong sloten de bijeenkomst af.

Een gepland topoverleg in de ochtend van de drie premiers is uitgesteld omdat de Belgische minister-president Michel naar de begrafenis ging van de twee agentes die vorige week dinsdag in Luik bij een vermoedelijk terroristische aanslag om het leven kwamen.

Proeftuin

De Benelux werd in 1944 in Londen als douane-unie opgericht door de drie gevluchte regeringen. In 1958 sloten de drie landen een verdrag voor een economische unie, en dat geldt als het officiële begin. Sinds er in 2010 een nieuw verdrag in werking trad, wordt er gesproken van de Benelux Unie.

Ondanks het wat oubollige imago ziet Nederland het samenwerkingsverband met België en Luxemburg als „relevanter dan ooit.” De Belgische minister Didier Reynders denkt er net zo over. „We hebben een ambitieuze agenda om een voortrekkersrol te blijven spelen als laboratorium van de Europese Unie”, zei hij toen hij het voorzitterschap in januari overnam van Nederland. Op terreinen zoals digitalisering, intelligente vervoerssystemen, de kringloopeconomie, energietransitie en het bestrijden van sociale dumping kan de Benelux een proeftuin voor de EU zijn, aldus de bewindsman.

Achtervolging

De afgelopen jaren hebben de landen op veel vlakken afspraken gemaakt. Zo mogen politiemensen op elkaars grondgebied criminelen achtervolgen of verdachten verhoren en zijn databanken eenvoudig toegankelijk. Ook erkennen de drie landen elkaars onderwijsdiploma’s en voeren ze gezamenlijke verkeerscontroles uit. Verder beschermen de Nederlandse en de Belgische luchtmacht afwisselend het Beneluxgrondgebied.

Ook wordt er nauw samengewerkt om uitkerings- en zorgfraude tegen te gaan en zijn er afspraken gemaakt over zaken zoals nucleaire veiligheid, migratie, grensoverschrijdende zorg en betalingsverkeer. Sinds kort loopt een proef met een digitale vrachtbrief voor de transportsector.

De drie premiers kunnen elkaar vervangen bij afwezigheid op EU-toppen. Rutte verving zijn Luxemburgse collega Xavier Bettel in 2017 op een top. Eind 2014 deed Bettel hetzelfde voor Rutte.