Vlak voor Pinksteren lanceerde aartsbisschop K. G. Hammar van de Lutherse Kerk in Zweden een campagne met als doel de Israëlische aanwezigheid in Palestijnse gebieden te beëindigen. Dat gebeurde onder de slogan ”Hopp” (”Häv ockupationen av Palestina”; hef de bezetting van Palestina op). De bedoeling van deze landelijk opgezette campagne was dat de plaatselijke kerken samen met hun partners in de Palestijnse gebieden en Israël een bijdrage zouden leveren aan een rechtvaardige vrede door Israël te dwingen zich terug te trekken uit de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook door Israël.

De Zweedse Kerk is een geëngageerde, wijdvertakte organisatie. Ze ziet het onder meer als haar taak te bevorderen dat via internationale wetgeving een rechtvaardige en waarachtige vrede totstandkomt voor Israël en de Palestijnen.

Volgens een officieel bulletin uitgegeven door de Zweedse Kerk richt de huidige campagne zich tegen de Israëlische bezettingspolitiek en niet tegen Israël als staat. Met het oog op Pinksteren had de lutherse aartsbisschop Hammar een serie preken gemaakt over de verhouding tussen Israël en de Palestijnen. De inhoud was enerzijds gebaseerd op de gedachte van ”een nieuwe hemel en een nieuwe aarde waarop gerechtigheid woont”, anderzijds liet hij niet na om naast de bede om verzoening ook tendentieuze protestliederen te laten zingen.

Via de plaatselijke kerken oefent de Zweedse Kerk nu zware druk uit om Israëlische producten uit de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever te boycotten. Aartsbisschop Hammar, die zich al sinds zijn jeugd beziggehouden heeft met het Midden-Oostenconflict, zei als startsein bij de actie: „Het beleid van Israël geeft uitdrukking aan het recht van de sterkste. Juist daarom roep ik de leden van de kerk ertoe op om producten uit de bezette gebieden van Israël te boycotten.”

Bisschop Claes-Bertil Ytterberg van Vasteras sloot zich bij dit manifest aan. Hij ging zelfs nog een stap verder en riep burgers, vakbonden en consumentenorganisaties op alle Israëlische producten te mijden.

Een onderzoek van het Zweedse dagblad ”Sydsvenskan” heeft uitgewezen dat deze boycotactie effect heeft gesorteerd. Groothandelaren in Israëlisch fruit uit Helsingborg noteerden in mei en juni een daling in de vraag naar Israëlisch fruit zoals sinaasappels, grapefruit, avocado’s en dadels met wel 50 procent. Sommige grossiers kopen nu hun tropisch fruit in Spanje.

Zij stellen overigens wel dat ze hun inkoopbeleid niet willen laten bepalen door richtlijnen van de Zweedse Kerk. Perschef Bengt Rydberg van het Zweedse winkelketen Systembolaget: „Als parlement en regering zelf besluiten dat wij wijnen en fruit van Israël moeten boycotten, zullen wij dat doen. Sommige klanten willen als reactie op de oproep van de Zweedse Kerk nu juist uitsluitend producten uit Israël in huis hebben. Je kunt daarom spreken van een boemerangeffect.”

In Malmö liepen groepen jongeren een winkel binnen waar Israëlische Jaffa-sinaasappels werden verkocht en leegden busjes verf boven de sinaasappels. Winkeleigenares Ola Hollerup: „Ze hadden in mijn winkel hun verhaal mogen houden over een boycot. Ik zou zelfs met collega’s uit Malmö over hun eisen willen praten. Maar voor wat ze nu gedaan hebben, heb ik geen goed woord over. Ik kan als zelfstandige winkelier toch geen besluit nemen over een boycot? Laat premier Göran Persson dat doen.”

Saillant detail in deze zaak is dat de vorig jaar vermoorde minister van Buitenlandse Zaken Lindh zich in haar beleid altijd met verve tegen elke vorm van boycot tegen Israël heeft gekeerd.

Aartsbisschop Hammar bleek in zijn acties nog verder te willen gaan. Samen met de Zweedse ambassadeur in Duitsland, Carl Tahm, en een zeventigtal andere hoogwaardigheidsbekleders tekende hij een manifest voor blokkering van de vrijhandelsovereenkomst tussen Israël en de EU. Het moment was met zorg gekozen: een week voor de verkiezingen in Israël. Als dit manifest door de EU zou zijn overgenomen, zouden de gevolgen hiervan desastreus geweest zijn voor de toch al kwakkelende economie van Israël. Enkele Zweedse parlementsleden reageerden onthutst op deze verregaande stellingname en eisten het ontslag van ambassadeur Tahm.

De oogst van het door aartsbisschop Hammar gevoerde beleid zijn vooralsnog een verdeeld reagerende kerk, een verdeelde regering-Persson, een ontevreden detailhandel en emotionele debatten in het Zweedse parlement.