Hanna Luden (60) zwaait nu drie jaar als directeur de scepter over het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI). Ongenuanceerd, ontoelaatbaar taalgebruik over de aanpak van Israël bij het oplaaiend Palestijns geweld in Gaza maken haar extra strijdlustig.

Israël zeventig jaar. Een felicitatie waard?

„Jazeker. Israël is een groot wonder. Pakweg zeventig jaar geleden was er niets. Nu is het een bloeiende, hoogontwikkelde staat met ruim 8 miljoen inwoners. Israël is een prachtig project, maar niet zonder problemen.”

Wat is het grootste probleem?

„Het grootste probleem is het ontbreken van vrede. Verder zoekt Israël nog naar zijn identiteit, naar de juiste politieke vorm, ook in de omgang met andere religies. Een probleem is ook het verschil tussen rijk en arm in Israël. Naast een groeiende groep zeer succesvolle rijken leeft een grote groep in armoede. Het is goed daar werk van te maken.”

Het CIDI luidt regelmatig de noodklok over Jodenhaat in Nederland. Hoe is de situatie?

„Niet rooskleurig. Mensen vinden het normaler zich antisemitisch uit te laten. Jood als scheldwoord is weer meer gangbaar. Ook in de politiek, landelijk en lokaal, zien we zorgelijke trends. Bijvoorbeeld bij DENK. De politiek moet dat sneller en stelliger corrigeren.”

Waarom?

„Als we niet optreden, gaan mensen antisemitisme gewoon vinden. Woorden kunnen overgaan in daden. Haatzaaien is heel gevaarlijk. Een groep wordt in de hoek gezet.”

Een koosjer, Israëlisch restaurant in Amsterdam is recent drie keer belaagd.

„Totaal verwerpelijk. Een illustratie van de gekkigheid in Nederland. Er komt toch ook niemand op het idee een Syrisch restaurant aan te vallen? Of een Russisch restaurant om MH17?

Dit is geen probleem van de Joodse gemeenschap, maar een probleem van de Nederlandse samenleving. Door de aanvallen voelen Joden zich onveilig en minder welkom. Heel zorgelijk.”

De relatie Nederland-Israël verslechtert. Hoe komt dat?

„Ik denk niet dat de verhouding verslechtert. De betrokkenheid is juist heel groot. Kritiek op Israël is er altijd geweest. Tegelijkertijd hebben veel Nederlanders een mening over Israël die niet gestoeld is op kennis en feiten.”

De kritiek neemt toe.

„Israël is een democratisch land. Daar wordt meer van verwacht dan van bijvoorbeeld Syrië of Egypte.

Veel mensen kunnen de situatie in het Midden-Oosten niet in de juiste proporties zien. Bij de recente demonstraties in Gaza zijn er dertig doden gevallen. Dat is te betreuren, maar is ook onvermijdelijk aangezien Hamas mensen ‘opoffert’ voor de schokkende beelden. Men moet begrijpen dat Israël zich het risico van infiltratie van Palestijnen niet kan veroorloven. De situatie is echter niet vergelijkbaar met bijvoorbeeld de duizenden slachtoffers in Jemen.

Israël wordt neergezet als het grootste criminele land ter wereld. Kijk naar de VN, waar het land keer op keer wordt veroordeeld. De Kopten in Egypte hebben het moeilijk, christenen in het hele Midden-Oosten hebben het moeilijk. Daar hoor je echter weinig over, omdat in die landen een vrije pers ontbreekt. Israël kent wel een vrije pers, die kritisch over het land bericht.”

Het onbegrip over Israël neemt ook in Nederland toe. Wat doet het CIDI fout?

„Misschien maken we niet genoeg lawaai, misschien zijn we te netjes. Ik hou me sterk aanbevolen voor suggesties. Wij blijven het als onze taak zien eerlijke informatie te geven over Israël. Onze boodschap is: Het bestaansrecht van Israël mag niet ter discussie worden gesteld. Oprechte kritiek, in tegenstelling tot haatzaaien, is logisch en nodig in elk land. Ook in Israël. Dat kunnen de Israëli’s echter zelf beter dan wie ook, overigens.”

Wat merkt u zelf van oplaaiend geweld in Gaza?

„Wij krijgen meer boze bellers aan de lijn. Met soms ontoelaatbare taal. Ik ben inmiddels gewend om als doelwit te fungeren voor mensen die hun gif willen spuien. Ik word er alleen maar strijdlustiger van. We realiseren ons op zo’n moment opnieuw dat mensen een schrijnend gebrek aan kennis van de situatie en de context hebben waardoor hun beeldvorming vervormd is. Maar we realiseren ons ook terdege dat een oplossing voor de problemen in Gaza en vrede tussen de partijen hard nodig zijn.”

Ziet u een oplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict?

„De kern van het conflict is dat Palestijnse leiders het volk beloven dat ze kunnen terugkeren naar een plek die niet meer bestaat. Die belofte biedt valse hoop en houdt Palestijnen in de greep, waardoor ze niet aan hun toekomst werken.

De meeste Palestijnen willen vreedzaam samenleven. Het probleem is echter dat ze worden opgehitst. Palestijnse leiders schilderen Israël af als de grote satan en willen het land van de aardbodem laten verdwijnen. Daarmee saboteer je elke kans tot toenadering. De onderlinge strijd tussen de Palestijnse facties verhardt de standpunten.”

Wat is de beste oplossing?

„De beste is scheiding, de twee-statenoplossing, waarbij men accepteert dat Joden en Palestijnen even niet overal tegelijk kunnen wonen. Een afkoelingsperiode is nodig om elkaar daarna als partners te zien. Ik denk dat dat mogelijk is, maar ik vrees dat het geloof in deze oplossing tanende is.”

Israël lijkt vooral een land van problemen.

„Integendeel! Er is zoveel meer te vertellen. Israël is een prachtig land met een boeiende geschiedenis, prachtige landschappen en fijne stranden. Een hoogontwikkeld land, met vooraanstaande landbouwtechnieken en hoogwaardige kunst en cultuur. Bovendien, Israël is nog altijd de enige democratie in het Midden-Oosten. En de relaties van Israël met Arabische landen als Jordanië, Egypte en Saudi-Arabië verbeteren.”