Enigszins gespannen ging de Kamer dinsdag het debat aan over de voorjaarsnota. Formeel is dat niet meer dan een aanpassing van de lopende rijksbegroting, maar inhoudelijk wordt tijdens zo’n debat al behoorlijk wat verhapstukt over de nieuwe begroting die in de zomer gemaakt wordt, ditmaal voor 2005. Vooral bij de oppositie leeft wantrouwen over de toezegging van het kabinet dat de minima deze keer worden ontzien.

De ChristenUnie klaagt samen met de SGP al jaren over de negatieve manier waarop allerlei bezuinigingen uitpakken voor het gezin. Vooral grotere gezinnen zijn de dupe. Vorig jaar liet de SGP in een eigen gezinsplan zien hoe het anders kan, komend najaar komt de ChristenUnie met iets vergelijkbaars. Een tijdlang poogt de ChristenUnie al de eigen visie te ondersteunen met wetenschappelijk bewijs, dinsdag had partijleider Rouvoet eindelijk iets substantieels.

Hij confronteerde minister Zalm met onderzoeksgegevens van de Universiteit van York in Australië. In de 22 meest welvarende landen van de wereld mat een team onderzoekers het financiële klimaat voor gezinnen. Toppers qua gezinsbeleid bleken Oostenrijk, Luxemburg en Finland. Helemaal onder aan de lijst komen Japan, Nederland en Griekenland. Gekeken werd onder meer naar het belastingklimaat en de kosten voor wonen, zorg en onderwijs.

Rouvoet vindt het onverteerbaar dat de Nederlandse regering niet eens „reguliere stukken” uitbrengt over de financiële positie van gezinnen. „En dat terwijl de Gezinsraad en het Nibud regelmatig alarmerende berichten naar buiten brengen.” Hij wil dat het kabinet op Prinsjesdag bij de presentatie van de nieuwe rijksbegroting meteen doorrekent en duidelijk maakt wat de effecten van alle maatregelen zijn voor de koopkracht van de diverse soorten gezinnen.

Minister Zalm liet zich dinsdagavond niet verlokken tot dermate concrete toezeggingen en verwees voor koopkrachteffecten naar minister De Geus van Sociale Zaken. Wel herhaalde hij de toezegging dat de minima in nieuwe bezuinigingsrondes zullen worden ontzien. Speciaal noemde hij AOW’ers en bijstandsgerechtigden. „De middeninkomens zullen moeten inleveren om hen tegemoet te komen”, zo liet de schatkistbewaarder weten.

Het CDA werd in het debat over de voorjaarsnota stevig onder vuur genomen door PvdA, SP, GroenLinks en de ChristenUnie. De vier vinden het onbegrijpelijk dat de grootste regeringspartij weigert alvast de hakken in het zand te zetten voor chronisch zieken en gehandicapten, zodat een nieuwe koopkrachtdaling voor hen voorkomen kan worden. PvdA en GroenLinks riepen het CDA verder op zich te verzetten tegen versobering van de Werkloosheidswet.

Al met al is wel duidelijk dat de bezuinigingen voorlopig nog niet voorbij zijn, al trekt de economie alweer aan. Het kabinet wil Nederland structureel op orde brengen voor toekomstige vergrijzing, terwijl het ook nog eens moet voldoen aan de Europese begrotingsnormen. Minister Zalm had dinsdag nog wel een lichtpuntje in de vorm van een inkomstenmeevaller. Ten gevolge van de hoge olieprijzen zullen de aardgasbaten een half miljoen euro hoger uitvallen.