In landen als Frankrijk en Duitsland worden Joden niet met rust gelaten. De spanningen gaan Nederland echter niet voorbij. Zo is het Auschwitzmonument in Amsterdam woensdag voor de vierde maal vernield. De politie gaat uit van baldadigheid.

Ziet u ook in Nederland een toename van antisemitisme?
„Ja. Na de oorlog hadden Nederlanders een groot gevoel van schuld en verdriet richting de Joodse populatie. Maar de tijd heelt alle wonden. Ik ben in Nederland geboren en heb acht jaar in het buitenland gestudeerd. Toen ik in 1975 terugkeerde met mijn vrouw, schold niemand ons uit. We deden zelfs de achterdeur nooit op slot, zoals vele anderen. Maar de samenleving is een stuk harder geworden. Antisemitisme is daar één uiting van. Ik kan helaas niet ontkennen dat in heel West-Europa de anti-Joodse stemming toeneemt.”

Verklaart u deze toename alleen door algehele verharding?
„Natuurlijk zet het conflict in het Midden-Oosten alles op scherp. Maar kun je nu zeggen dat er meer antisemitisme is door Sharon? Het is een drogreden om het conflict in het Midden-Oosten als oorzaak voor antisemitisme aan te wijzen. De staat Israël heeft er ook niets mee te maken. In de Tweede Wereldoorlog was de Jodenhaat op zijn scherpst. Toen bestond Israël nog niet. De Joden in Polen waren straatarm. Rijkdom kan dus geen aanleiding zijn. Ik denk ook aan de Kruistochten en de Jodenvervolgingen in de Middeleeuwen. Zolang er Joden zijn, worden ze vervolgd. Het maakt niet uit of ze zich wel of niet aanpassen, zich wel of niet anders kleden.”

Kan er een religieuze aanleiding zijn?
„Waarom worden dan ook a-religieuze Joden gehaat? Ik las deze week over een grote genocide in Sudan. Dat interesseert bijna niemand. Maar als in Israël één Palestijn omkomt, staat de hele wereld op z’n kop. Maar een volkerenmoord in Afrika? Het laat ons koud. Dat is toch vreselijk?”

In het Midden-Oosten is er volgens u geen sprake van een religieus conflict?
„Geen religieus conflict. Verreweg de grootste meerderheid van de volkeren in het Midden-Oosten wil vrede. Alleen een paar vooraanstaande leiders zien liever oorlog. Die zijn uit op macht, geld en roem. Misschien wordt religie als argument gebruikt, maar moslims en Joden kunnen perfect samenleven.

Ziet u de islam als bedreiging?
„Als mensen zuiver met hun religie omgaan, geloof ik niet dat er daardoor oorlog komt. De islam als godsdienst is geen bedreiging voor ons. Deze gedachte past binnen de Joodse cultuur: ruimte geven aan andersdenkenden. Het individuele wangedrag van een enkeling maakt zijn godsdienst niet tot een criminele organisatie.”

U heeft geen enkel vermoeden waarom Joden altijd vervolgd worden?
„Ik kan geen oorzaak aanwijzen. God is niet te vatten, en veel gebeurtenissen in de wereld zijn dat ook niet.”

Bent u persoonlijk al eens bedreigd?
„Nee. Ik word wel regelmatig uitgescholden. Ach, het is vaak een stuk baldadigheid. Maar als schoolkinderen mij naroepen, maak ik me wel zorgen. Een kind wordt thuis gevormd en draagt zijn opvoeding mee de toekomst in.”

Wat vindt u van een speciale dag tegen antisemitisme?
„Dat kan geen kwaad. Het lijkt me een goede zaak. Alertheid blijft geboden. Maar vooral scholen zouden meer tijd en plaats moeten inruimen voor het bijbrengen van normen en waarden. Een school moet weer een vormingsinstituut worden. Daarom noemen wij Het Cheider in Amsterdam geen Joodse school, maar een kindergemeenschap.”

Zal het geweld tegen Joden verder toenemen?
„Na de oorlog zei mijn vader: „Zoiets overkomt ons nooit meer.” Dertig jaar later sprak hij: „Ik weet niet of het nooit meer zal gebeuren.” En zeven jaar geleden zei hij tegen me: „Zorg dat je altijd geld bij je hebt, zodat je kunt vluchten.” De duisternis wordt groter in de wereld. Dat blijkt ook uit het feit dat er zomaar honderdduizenden Sudanezen worden vermoord, uitsluitend vanwege hun etnische afstamming. De duisternis is een bewijs dat de komst van de Messias dichterbij is. Ik hoop dat de diaspora spoedig voorbij is. Dan hebben niet alleen de Joden vrede, maar de hele wereld.”

Bent u bang voor groeiende Jodenhaat?
„In onze wijk wonen veel mensen uit christelijke hoek. Daar krijgen we veel warmte van. Dat voelen we en het weegt voor ons veel zwaarder dan alle negatieve geluiden. Maar het positieve komt niet in de krant, wel als je wordt uitgescholden. Natuurlijk moet ik oppassen als ik ’s avonds de laatste trein neem. Zeker na een voetbalwedstrijd en als mensen te veel bier op hebben. Als Jood loop je een verhoogd risico. Maar het is mooi om te zien hoe mensen het voor ons opnemen. Buren houden ongevraagd een extra oogje op ons huis. Ik hoor veel vaker een warm „Shalom rabbijn” dan „Vuile rotjood” als ik op pad ben.”