De fascinatie met het Aziatische land begon tijdens zijn verblijf in Parijs, toen hij op grote schaal Japanse prenten verzamelde. Volgens Bakker had hij er wel meer dan zeshonderd, waarvan een selectie is te zien op de tentoonstelling. Wat hem - en overigens veel andere kunstenaars in die jaren - aansprak waren de ongewone composities, de grote vlakken in felle kleuren en de aandacht voor details uit de natuur.

In 1888 verhuisde Van Gogh naar het zuiden van Frankrijk, uitgeput van twee intensieve jaren in de Franse hoofdstad. In Arles hoopte hij het heldere licht en de vrolijke kleuren van de Japanse kunst te vinden. Het overtrof zijn verwachtingen. „Hij schilderde er het landschap met de prenten vers in zijn geheugen”, vertelt de conservator. „Alles is hier Japan, schreef hij in een van zijn brieven.”

Koning Willem-Alexander opent de expositie donderdag, die bestaat uit zo’n zestig schilderijen en tekeningen van Van Gogh en een vijftigtal Japanse prenten. Een van de topstukken is Zelfportret met verbonden oor (1989), dat het museum bij hoge uitzondering in bruikleen heeft van The Courtauld Gallery in Londen, dat binnenkort wordt verbouwd. Het doek is sinds 1930 niet in ons land getoond en heeft sinds 1950 Engeland niet meer verlaten vanwege de kwetsbaarheid, aldus Bakker.

Andere bijzondere bruiklenen op de expositie zijn het zelfportret waarop de beroemde schilder zich als Japanse monnik heeft afgebeeld (1888), De Arlésienne (1888), De wiegster (1889) en Le Crau met bloeiende perzikbomen (1889). Ook ontbreken bekende doeken uit de eigen collectie als Courtisane (1887) en Amandelbloesem (1890) niet.

De tentoonstelling is in kleinere vorm al op drie plekken te zien geweest in Japan, waar ze volgens Bakker dol zijn op Van Gogh. De expositie is ook op zaterdagavond te bezoeken, aangezien het Van Gogh Museum veel belangstelling verwacht.