Duitsland is hard op weg om de diesel in de ban te doen. Eind februari heeft de hoogste bestuursrechter in Duitsland bepaald dat steden dieselauto’s mogen weren die niet aan de Euro-6 norm voldoen als dat nodig is voor de lokale luchtkwaliteit. De uitstoot van diesels bevat namelijk relatief veel stikstofdioxide en ultrafijn stof. Dit zijn stoffen die luchtwegproblemen en zelfs kanker kunnen veroorzaken.

Het gaat dan om diesels die zijn geproduceerd rond 2013 of eerder; dat zijn circa 10 miljoen van de in totaal 15 miljoen dieselauto’s die in Duitsland rondrijden.

In vergelijking met Duitsland zijn Nederlandse steden een stuk minder voortvarend. Weliswaar geldt er in dertien gemeenten een milieuzone voor vrachtverkeer, maar vooralsnog hebben alleen Rotterdam en Utrecht milieuzones voor dieselpersonenwagens. Volgend jaar komen daar Arnhem en Maastricht bij.

In Amsterdam ontspringen personenwagens voorlopig de dans; daar is juist veel discussie over andersoortige voertuigen, van bierfietsen en paardenkoetsen tot touringcars en scooters. Er doet zelfs een antiscooterpartij mee aan de gemeenteraadsverkiezingen.

Minder autoverkeer is niet alleen goed voor de lokale luchtkwaliteit, maar ook beter voor het mondiale klimaat. Auto’s stoten namelijk flink wat CO2 uit. Toch valt deze in het niet bij de CO2-uitstoot van vliegverkeer: met één transatlantisch retourtje zorgt een individuele passagier voor 1,6 ton CO2-uitstoot – dat is evenveel als een gemiddelde personenauto gedurende een heel jaar.

In vergelijking met het groeiende aantal maatregelen tegen vervuilende auto’s wordt het vliegverkeer geen strobreed in de weg gelegd, zo lijkt het. Kerosine is nog altijd vrijgesteld van btw en accijns, terwijl de prijs van diesel en benzine inmiddels voor meer dan de helft uit belastingen bestaat. Ook het Europese stelsel van emissierechten lijkt weinig effectief: doordat de quota niet goed zijn vastgesteld is de prijs van de emissierechten erg laag. Daardoor is er nauwelijks een prikkel om de uitstoot te verminderen. Maar Nederland heeft zich wel gecommitteerd aan de klimaatdoelstellingen van Parijs.

Mede daarom wil het kabinet opnieuw een vliegtaks invoeren, bij voorkeur Europa-breed maar desnoods alleen in Nederland, zo is te lezen in het regeerakkoord. Een aanvullende manier om vervuiling tegen te gaan is het verbeteren van milieuvriendelijkere alternatieven, zoals snelle internationale treinverbindingen. Zo kan ben je met de trein straks vliegensvlug aan de andere kant van het Kanaal. Vanaf 4 april rijdt de Eurostar (semi-)rechtstreeks van Amsterdam via Rotterdam naar Londen. Dat wil zeggen: op de terugreis uit Londen is de reis rechtstreeks, op de heenweg is er voorlopig nog een overstap in Brussel voor paspoortcontrole. Het is de bedoeling dat die in de toekomst al bij het instappen in Amsterdam en Rotterdam zal plaatsvinden. Helemaal geen paspoortcontrole is natuurlijk het mooist. Maar met de brexit in het vooruitzicht zit dat er voorlopig niet in.

De auteur is econoom bij RaboResearch.